"Ambtenaren zijn er op uit de rol van werkgevers en werknemers in de sociale zekerheid te verkleinen", vervolgt De Waal. Volgens hem leeft er een enorme frustratie onder de ambtenaren op 'SoZaWe', onder meer omdat in 1991 de zeggenschap over de arbeidsbureaus bij het ministerie werd weggehaald.

Vanaf dat moment kwam het bestuur over de arbeidsbureaus in handen van de sociale partners samen met door de overheid aangestelde functionarissen. De Waal: "In de onderlinge concurrentie tussen ministeries regeert de macht van de getallen."

Sinds begin oktober liggen de sociale partners en minister De Vries met elkaar overhoop over de manier waarop de uitvoering van de werknemersverzekeringen ww en wao moet worden georganiseerd. Uiteindelijk koos De Vries, momenteel nog met vakantie, tot woede van de sociale partners voor een model waarin de uitvoering geheel in handen komt van een staatsinstelling.

De Waal: "Ik kan me voorstellen dat de minister in dit spanningsveld onder druk stond om knopen door te hakken. Maar hij heeft vooraf een totaal verkeerde inschatting gemaakt van de reactie van de sociale partners."

Doordat het opdrachtgeverschap voor de reïntegratie van gedeeltelijk arbeidsongeschikten aan de werkgevers werd toegekend, dacht De Vries dat die partij voor zijn plan gewonnen was, aldus De Waal. "Hij heeft zich verkeken op de mate waarin de werkgevers hechten aan de private uitvoering. Bovendien laten de werkgevers de relatie met de vakbeweging zwaarder wegen dan hun verstandhouding met de politiek. Over vier jaar is er immers een nieuw kabinet, maar de FNV zit er dan nog."

De Waal gebruikte de periode tussen kerst en nieuwjaar om het conflict tussen de sociale partners en De Vries te analyseren. Zijn conclusie: "Wij maken het meest ruzie over datgene waar 't het minst over gaat, namelijk over de machtsvraag. Het zou eigenlijk moeten gaan over de vraag hoe het komt dat Nederland zo'n grote wao-instroom heeft."

Daarom lanceert De Waal het voorstel om, zodra de besluitvorming over de sociale zekerheid rond is, een task force of regiegroep op te richten om de wao-instroom te beperken. Deze task force, bestaande uit topfunctionarissen van de rijksoverheid en de sociale partners, moet zich volgens De Waal richten op de 300.000 tot 400.000 wao'ers die kans hebben aan het werk te worden geholpen.

"Er zitten ruim 900.000 mensen in de wao. Maar 200.000 gedeeltelijk arbeidsongeschikten hebben al werk en zo'n 200.000 wao'ers zijn jonggehandicapten. Nog eens 200.000 wao'ers zijn ouder dan 57 jaar. Resteren ruim 300.000 mensen in de wao waar je beleid voor moet maken."

Maar eerst moeten de oorzaken van de wao-instroom in kaart worden gebracht. "Daar heeft de organisatie van de sociale zekerheid niks mee te maken. Net zo min als het werk van de keuringsartsen. Het is een illusie dat artsen strenger kunnen gaan keuren." Hoewel de vakbeweging de oorzaak jarenlang vooral in de werkomstandigheden zocht, erkent De Waal nu dat ook de maatschappelijke ontwikkelingen invloed hebben. "Het heeft veel te maken met het huidige ambitieniveau: alles moet altijd overal kunnen om zo veel mogelijk te genieten. Als puntje bij paaltje komt, hebben we daar geen fut meer voor."

Toch hamert de FNV-voorman ook op de te hoge werkdruk. Daarom introduceert hij het plan om in de komende nieuwe cao's vast te leggen dat werknemers zelf en dus niet uitsluitend de bazen kunnen beslissen wanneer en hoeveel ze willen werken. De Waal wil dat er in cao's tijdsarrangementen worden afgesproken waarmee werknemers werk en vrije tijd kunnen aanpassen aan hun persoonlijke leefomstandigheden.