Het justitiële onderzoek naar de mogelijke bouwfraude bij de uitbreiding van de Schiphol Spoortunnel kwam eind 1998 aan het licht toen deze krant de hand wist te leggen op een geheime boekhouding van KSS, een gezamenlijke onderneming van de bouwbedrijven NS-dochter Strukton en HBG-dochter HBW. Uit die administratie kwamen aanwijzingen naar voren als zouden HBW en Strukton miljoenen guldens overheidsgeld hadden opgestreken zonder daarvoor een tegenprestatie te hebben geleverd. Beide bedrijven ontkenden destijds glashard het bestaan van de fraude.

Als gevolg van de berichtgeving rond de spoortunnel-affaire, startte ook de gemeente Amsterdam in mei van dit jaar een "diepgaand onderzoek" naar de integriteit van HBW. Twijfels over de integriteit van HBW maakten dat de hoofdstad afwilde van een contract met HBW voor de bouw van de brug naar IJburg.

Privé-facturen

De Nederlandse Spoorwegen schakelde na de eerste publicaties in deze krant de anti-fraude-eenheid van accountantsbureau KPMG in om de geheime administratie te onderzoeken. Dat onderzoek bevestigde in april van dit jaar het bestaan van de valse facturen. Ook ontdekte het KPMG-team privé-facturen in de reguliere boekhouding van het bedrijf, onder meer van projectmanager Klaas R.

Ondanks de fictieve facturen zou er volgens KPMG geen sprake zijn van ernstige benadeling van de NS, die als opdrachtgever voor het project optreedt. De bouw van de tunnel wordt gefinancierd met belastinggeld door het Ministerie van Verkeer & Waterstaat. Het project, waarbij het aantal sporen door de tunnel wordt verdubbeld, heeft uiteindelijk ƒ1,2 miljard gekost. Oorspronkelijk was rekening gehouden met een budget van ƒ1 miljard.

Ondanks deze conclusies noopten de uitkomsten van het KPMG-onderzoek justitie toch het gerechtelijk vooronderzoek op te starten. Inmiddels is dat onderzoek in volle gang en heeft justitie een onbekend aantal verdachten aangehouden en verhoord. "In januari volgend jaar vindt overleg plaats met de FIOD. Dan bepalen we hoe we verder gaan en of de zaak voor de rechter wordt gebracht", aldus justitie-woordvoerster Swiers.

In dat overleg zal volgens haar ook nog een juridisch onderzoek worden betrokken naar de contractvoorwaarden. Dat onderzoek wordt op dit moment uitgevoerd door een advocaat in opdracht van de NS. De Spoorwegen willen weten of de contractvoorwaarden van het project juist zijn geïnterpreteerd door aannemer KSS en onderaannemers HBW en Strukton.

Strukton, dat overigens een volledige dochteronderneming is van de NS, stelt bij monde van woordvoerder R. Schra niet op de hoogte te zijn van het feit dat justitie een aantal verdachten heeft aangemerkt. "We weten dat het strafrechtelijk onderzoek in volle gang is. Daar werken we volledig aan mee." HBG was niet voor commentaar bereikbaar.