Dat hebben bestuursvoorzitter Albert de Jonge en directievoorzitter Marcel van Handenhoven gisteren bekend gemaakt tijdens de presentatie van de jaarcijfers. "Mocht Vrom de vergunning alsnog afgeven, dan blijft de claim bestaan, want het opschorten heeft ons veel geld gekost", aldus De Jonge.

Het ministerie van Vrom wil niet reageren omdat de schadeclaim nog niet ontvangen is.

Bestuur en directie zien biotechnologie als een van de strategische pijlers van Avebe. Dat Vrom de vergunning voor het verbouwen van de biotechnologische aardappel heeft stopgezet, leidt ertoe dat Avebe haar voorsprong als 'kennisonderneming' ziet slinken, onderkent Van Handenhoven.

Avebe probeert nu een proefvergunning te krijgen voor 40 hectare amylopectine-aardappelen. De bedoeling was volgend jaar zo'n 2800 hectare te verbouwen. Daar stak Vrom dus een stokje voor.

Het politieke klimaat is nog niet rijp voor het gebruik van biotechnologie in de landbouw, erkent De Jonge. "De amylopectine-aardappel wordt alleen in de industrie toegepast, het komt niet terecht in de voedselketen. Daar hebben we ook heel bewust voor gekozen. Toch blijft het moeilijk bij het ministerie, het is een gevoelig onderwerp."

Toen Avebe jaren geleden begon met biotechnologische zetmeelproducten was er nog geen vuiltje aan de lucht. Met behulp van overheidssubsidies werd begonnen met het ontwikkelen van de amylopectine-aardappel.

Verlies

Avebe, 's werelds grootste producent van aardappelzetmeelproducten, zag de winst het afgelopen boekjaar kelderen van ƒ5,2 miljoen naar een netto verlies van ƒ19,7 miljoen. Het negatieve saldo is geheel toe te schrijven aan de bijzondere voorzieningen die Avebe heeft getroffen voor het opschorten van de teelt van de amylopectine-aardappel (ƒ15 miljoen) en de reorganisatie van de Europese activiteiten (ƒ15 miljoen). De omzet van de Groningse coöperatie kwam over het boekjaar 1998/99 uit op ruim ƒ1,6 miljard.

"We nemen een bijzondere voorziening van ƒ15 miljoen om de boeren die de amylopectine-aardappels verbouwden schadeloos te stellen. De aardappel levert een boer zo'n 10% meer rendement op, dus ook voor onze leden had de beslissing van Vrom grote gevolgen", zegt De Jonge.

"De overige ƒ5 miljoen die we claimen bij Vrom bestaan uit kosten die we hebben gemaakt om de aardappel te ontwikkelen. Er zit in totaal acht jaar onderzoek in", aldus De Jonge.

Avebe is in de loop der jaren veranderd van bulkproducent van zetmeel naar producent van zetmeelproducten met een hoge toegevoegde waarde. De marge op de amylopectine-aardappel is dermate hoog, dat productie ervan een belangrijke bijdrage zou kunnen leveren aan het resultaat. De amylopectine-aardappel is zodanig genetisch veranderd dat het zetmeel makkelijker te verwerken is voor de industrie.

Van Handenhoven stelt dat Avebe, dat actief is in onder meer Azië en Noord- en Zuid-Amerika, voorlopig nog niet van plan is voor de teelt van de amylopectine-aardappel naar buiten de EU uit te wijken. "Onze verwachting is dat er binnen twee jaar in Den Haag en ook in Brussel een beslissing wordt genomen over de teelt van biotechnologische producten. Het is dus een kwestie van afwachten."

"Biotechnologie is wereldwijd gezien niet meer weg te denken", zegt De Jonge. "Het is zo belangrijk omdat het de potentie heeft de sterk groeiende wereldbevolking te blijven voeden. Biotechnologie kan immers voor hogere opbrengsten per hectare zorgen. Dat is cruciaal voor de toekomst, want de behoefte aan zetmeel zal blijven groeien."

Ondanks alle commotie rond het amylopectine-project is Van Handenhoven redelijk tevreden met het behaalde resultaat. "Vorig najaar was onze productielijn door het natte weer zo'n 20% onderbezet. Dat geeft een behoorlijke aanslag op de kostprijs. Daar komt nog bij dat we de opbrengst van de amylopectine-aardappels missen. In dat licht bezien vind ik dat we een acceptabel resultaat hebben geboekt." Vooral de derivatenfabrieken in Azië en Noord-Amerika leverden een positieve bijdrage aan het resultaat.