Gouden explosie Van den Hoogenband

door Luuk Blijboom - LISSABON, maandag

Geen beter vermaak dan leedvermaak. Met een sardonische glimlach boog Pieter van den Hoogenband zich na de 100 meter vrije slag over de belijning in de richting van Lars Frolander. De 47,20 van The Dutch Dolphin betekende niet alleen een verbetering van zijn eigen Nederlands record met 0,48 seconden, het was tevens goed voor de Europese titel op het koningsnummer. En dat maakte een niet alledaags superioriteitsgevoel bij hem los. "Veel succes in de finale van de 50 vlinder", voegde hij de verslagen wereldkampioen grijnzend toe.

De ongekende krachtsexplosie van het Brabantse zondagskind inspireerde op de slotdag van de Europese kampioenschappen kortebaan in Lissabon ook het andere kopstuk van de piepkleine Nederlandse delegatie, Marcel Wouda, tot grootse daden. Diens goud op de 200 wissel betekende dat de uit slechts zeven koppen bestaande mini-afvaardiging met drie gouden, één zilveren en twee bronzen medailles huiswaarts keerde en daarmee de vijfde plaats op de medaillespiegel voor zich opeiste. Een jaar geleden, toen Sheffield het decor vormde voor hetzelfde evenement, ging een driemaal zo grote delegatie met zesmaal goud, vier keer zilver en driemaal brons aan de haal.

"Het wachten is eindelijk beloond", reageerde nestor van de Nederlandse zwemploeg aan het einde van het vierdaagse evenement even nuchter als daags daarvoor, na het behalen van het brons op de 100 wissel. "De enige druk die ik hier had, was die ik mezelf vooraf had opgelegd. Ik wilde een tactisch goed race zwemmen en daar ben ik goed in geslaagd." Volgend weekeinde tijdens de Nederlandse kampioenschappen de olympische kwalificatie afdwingen, dan twee weken vakantie, vervolgens nieuwe outfits testen en dan de trainingsarbeid met dertig procent opvoeren, somde hij op. "En dan in één ruk door naar de Spelen." Wouda weet wat hem te wachten staat. "Je moet toch wat als je daar hard wilt zwemmen."

Zo ogenschijnlijk koeltjes als Wouda zijn vooraf ingecalculeerde titel begroette, zo uitbundig reageerde Van den Hoogenband op zijn tweede gouden medaille. Frolanders besluit gisteren te kiezen voor zowel de 50 vlinder als de 100 vrij had hem hogelijk verbaasd. Gevolg van het potje Russische roulette was dat de Scandinaviër in de heat vóór de finale van de 100 vrij de halve eindstrijd van de vlinderslag diende af te werken. Frolander tikte daarin als derde aan, zwom een baantje uit, droogde zich af, schudde de spieren even los, nam weer plaats op het startblok en kreeg vervolgens op niet mis te verstane wijze de rekening voor zijn volkomen verkeerd uitgepakte keuze gepresenteerd. Frolander verliet de Portugese hoofdstad uiteindelijk met het zilver op de 100 vrij en een gedeelde eerste plaats op de 50 vlinder, in zwemkringen algemeen beschouwd als weinig meer dan een bijnummer. "Dit laat maar weer eens zien dat leven bestaat uit het maken van keuzes, zeker wanneer de concurrentie groot is", reageerde de aanstaande Sportman van het Jaar.

"Mijn grootste uitdaging was vandaag te laten zien dat Frolander niet onverslaanbaar is", glunderde het zwemmende zondagskind minutenlang na. Meer nog dan het feit dat hij de zesde tijd ooit had gerealiseerd (alleen de Russische wereldrecordhouder Alexander Popov en Frolander waren ooit sneller), genoot hij van de overwinning in het rechtstreekse duel met de Zweed. Eigenlijk voor het eerst tijdens de vierdaagse in Lissabon voelde Van den Hoogenband zich gehinderd door de jetlag, het gevolg van de terugreis van de US Open aan het begin van de week. Zaterdag klaagde hij naast zijn vermoeidheid ook nog over een opkomende verkoudheid, maar een paar bruistabletten met vitamine C en twaalf uur nachtrust misten hun uitwerking de dag daarop niet. Enkele (telefonische) technische aanwijzingen van zijn trainer Jacco Verhaeren, die in Eindhoven was achtergebleven om de overige PSV-zwemmers voor te bereiden op de nationale kampioenschappen van komend weekeinde, deden de rest.

""Een explosie", een andere benaming kon hij niet bedenken voor zijn indrukwekkende optreden. "Waar het vandaan kwam? Uit mijn tenen!"

Vooraf, zo gebood de eerlijkheid hem te zeggen, had hij er niet op gerekend Frolander te verslaan. In de halve finales immers was de Zweed uitgekomen op 47,16, waar Van den Hoogenband zich voor de eindstrijd plaatste in 47,88. "Eigenlijk gaf ik mezelf niet veel kans tegen hem. Een tijd vlak boven mijn oude Nederlands record, daar had ik het zo'n beetje op ingeschat." Maar de onbevangenheid die zich daardoor meester van hem maakte gaf hem vleugels. Zijn start was één van de betere, de absolute snelheid in het water deed denken aan zijn goldrush van juni op de EK langebaan in Istanboel.

Spijt had Van den Hoogenband eigenlijk maar van één ding: dat Frolander gegokt had op twee paarden. "Het klinkt misschien een beetje arrogant, maar ook als hij niet op de 50 vlinder was gestart, had ik hier van hem gewonnen. Misschien was het dan niet zo dik geweest, maar het was wel nog veel harder gegaan. Daar ben ik heilig van overtuigd. Dit was namelijk nog lang geen perfecte race. Verre van dat zelfs. Maar ik ben blijkbaar ook op de kortebaan in staat met mijn enorme 'power' de technische onvolkomenheden te camoufleren. Het blijft een uitdaging ooit nog eens een écht perfecte race te zwemmen."

Bij voorkeur over een maand of tien in Sydney, kon zelfs een half verstaander tussen de regels door opmaken.