Van onze correspondenten - HELSINKI, maandag

Turkije heeft het afgelopen weekeinde op de Eurotop in Helsinki na aanvankelijke aarzelingen het aanbod aanvaard om kandidaat-lid van de Europese Unie (EU) te worden. De Turken hebben echter nog wel wat noten op hun zang. Zo eisten zij meteen dat hun toetredeing tot de EU wordt versneld.

De Turkse premier Ecevit, die vrijdagnacht door een speciaal naar Ankara gevlogen EU-delegatie over de streep moest worden getrokken, eiste dat NAVO-lid Turkije tot de EU kan toetreden voordat de Europese interventiemacht klaar is. Dit eigen EU-leger, dat gebruik maakt van NAVO-middelen, moet in 2003 paraat zijn.

"Als het gemeenschappelijke Europese defensiebeleid veel sneller van de grond komt dan het Turkse EU-lidmaatschap, dan geeft dat problemen," beklemtoonde de Turkse premier. "Het is niet eerlijk om te verwachten dat NAVO-leden die niet in de EU zitten orders krijgen van de Europese Unie. Wij zullen ons hiertegen blijven verzetten binnen de NAVO."

De eigen EU-interventiemacht, een van de baanbrekende besluiten in Helsinki van de EU-leiders, gaat 60.000 man tellen. Maar als NAVO-lid kan Turkije een veto uitspreken over het gebruik van NAVO-middelen door dit EU-leger.

Ook ten aanzien van kandidaat EU-lid Cyprus, één van de jarenlange obstakels voor een Turks lidmaatschap, stelt Ecevit zich hard op. Hij vindt dat de huidige situatie erkend moet worden. Dat betekent internationale erkenning van het Turkse deel, dat al sinds 1974 is afgesplitst en sindsdien alleen door Turkije wordt erkend. "Deze realiteit kan niet worden genegeerd; een oplossing is alleen mogelijk op basis van de bestaande situatie", aldus Ecevit.

Toeschietelijker toonde hij zich over het conflict met Griekenland over een aantal eilanden in de Egeïsche Zee. De Turkse premier ging ermee akkoord dat het dispuut op termijn aan het Internationale Hof in Den Haag moet worden voorgelegd.

Ecevit erkende ook dat de doodstraf niet past bij een EU-lidstaat. "Mijn partij ijvert al voor afschaffing van de doodstraf en iedereen snapt nu wel dat wij de doodstraf, die in geen enkel EU-land bestaat, niet kunnen handhaven." De Turkse premier beloofde ook dat zijn regering de mensenrechtensituatie op hetzelfde peil zal brengen als in de EU. Maar hij ontkende dat het Turkse leger in zijn land een grote politieke invloed heeft.

Diplomaten schatten dat het nog wel twintig jaar kan duren voordat Turkije EU-lid wordt, maar Ecevit denkt daar heel anders over. "Ik ben ervan overtuigd dat, gezien de dynamiek van het Turkse volk en hun gehechtheid aan democratie, we dit doel veel sneller zullen bereiken dan iedereen verwacht."