&referer=" WIDTH="0" HEIGHT="0" BORDER="0" ALIGN="LEFT" ALT="">

maandag
13 december 1999

Kroatië rouwt om door ´vadertje´Tudjman

door Frank van Vliet - ZAGREB, maandag

De begrafenis van de vrijdagnacht overleden Kroatische president Franjo Tudjman wordt vanmiddag ongetwijfeld een pompeuze aangelegenheid. De 77-jarige generaal hield van grandeur. Zo toonde hij zich graag in wit uniform aan zijn volk. Er wordt al gebouwd aan een mausoleum.

Gisteren stonden duizenden Kroaten, sommigen huilend, voor het presidentiële paleis in de hoofdstad Zagreb waar het lichaam van Tudjman is opgebaard. Gratis bussen vervoerden de rouwenden. Ook voor vandaag is het openbaar vervoer gratis zodat zo veel mogelijk Kroaten de staatsbegrafenis bij kunnen wonen.

Nadat zij vrijdagnacht het bericht van het overlijden van hun president hadden gekregen, zetten veel mensen kaarsjes voor de ramen. Het centrale St. Marco-plein was bezaaid met duizenden lichtjes.

Ziekbed
Veel Kroaten zijn verward en geschokt door de dood van de bejaarde leider die na een ziekbed van zes weken de laatste adem uitblies. Officieel is Tudjman aan buikklachten overleden, maar het is een publiek geheim dat hij al jaren aan kanker leed.

Tudjman had zo'n dominerende rol dat velen zich afvragen wat er nu met het land zal gebeuren. In Brussel en Washington zal ongetwijfeld gehoopt worden dat zich nu een meer gematigd leider meldt.

Tudjman was voor alles een nationalist. Een in de partizanenstrijd geharde, typische Balkan-leider die maar slecht tegen kritiek kon. Zaken als mensenrechten en persvrijheid dienden te allen tijde ondergeschikt te worden gemaakt aan het belang van de jonge staat. Kroatië verspeelde daarmee het krediet van Brussel en werd bij uitbreidingsplannen van de Europese Unie en de NAVO genegeerd.

Onder Tudjman werd het land onafhankelijk en werd eerder aan de Serviërs verloren gegaan gebied de Krajina en Slavonië heroverd.

Dat bij die operaties het Kroatische leger en para-militairen huishielden onder de Servische inwoners van Kroatië heeft Tudjman internationaal veel kritiek opgeleverd. Gefluisterd wordt zelfs dat Tudjman door het speciale VN-hof in Den Haag in het geheim zou zijn aangeklaagd wegens oorlogsmisdaden.

Na de oorlog werd 'vadertje Tudjman' steeds meer 'dictator Tudjman'. Kritiek op zijn HDZ-partij die connecties had met maffiabendes in Bosnië, werd als anti-nationalistisch afgedaan.

Corruptie
Ondanks de geringe persvrijheid blijven verhalen over corruptie verschijnen. De schandalen ondermijnen ook de HDZ-partij van Tudjman. Het eens almachtige bolwerk dreigt in de voor januari geplande verkiezingen een dramatische nederlaag tegemoet te gaan. Hoe het met de intern verdeelde HDZ verder moet, is onduidelijk.

Dat geldt ook voor Kroatië. De regeerstijl van de 'Vader des vaderlands' zorgde ervoor dat er nog geen duidelijke troonopvolger zich heeft kunnen warmlopen.

Elitetroepen van de Presidentiële Garde houden de wacht bij de baar van de vrijdagnacht overleden Kroatische president Franjo Tudjman in zijn paleis in Zagreb.

FOTO: EPA

Gisteren stonden voor de tweede dag tienduizenden Kroaten geduldig in de rij te wachten om 'vadertje' Tudjman de laatste eer te bewijzen.

FOTO: Reuters