Voor het gisternacht zo ver was moesten echter eerst EU-superminister van Buitenlandse Zaken Solana (foto) en eurocommissaris Verheugen naar Ankara vliegen om premier Ecevit de EU-voorwaarden waaronder zijn land kandidaat-lid mag worden nader uit te leggen. "We hebben het ja-woord," zei Solana gisternacht na zijn ontmoeting met de Turkse premier, die vandaag naar de EU-top in Helsinki komt. De Turken hebben alleen bezwaar tegen de EU-voorwaarden dat de kwestie van het in een Grieks en Turks deel gespleten Cyprus voor het Internationaal Gerechtshof in Den Haag moet worden geregeld.

De 15 lidstaten waren het er eerder op de dag opvallend snel over eens dat Turkije de kandidaatstatus moet worden aangeboden, nadat het land in 1997 nog nadrukkelijk buiten de deur was gehouden. Aartsrivaal Griekenland zag een aantal eisen ingewilligd maar de tekst werd zodanig geformuleerd dat de regeringsleiders eveneens hoopten op een snelle positieve reactie uit Ankara.

De toetredingsvoorwaarden bleken voor Turkije echter moeilijk te slikken ondanks alle verzoenende woorden die de Griekse minister van Buitenlandse Zaken, Papandreou, aan de vooravond van de top had gesproken. "De reactie uit Ankara is niet erg positief", meldde de woordvoerder van het Finse EU-voorzitterschap.

Daarnaast heeft de Europese Unie de deur open gezet voor het EU-lidmaatschap van een gedeeld Cyprus, terwijl Brussel tot nu toe weigerde dit territoriale conflict te adopteren. De 15 regeringsleiders stellen weliswaar dat een politieke oplossing van deze slepende zaak zeer wenselijk is, maar het is geen keiharde voorwaarde meer voor toetreding van Cyprus.

Daarmee heeft Griekenland zijn zin gekregen, terwijl Turkije juist altijd de druk op de ketel heeft willen houden door toetreding van Cyprus uit te sluiten zolang het eiland nog in een Grieks en een Turks deel is gesplitst.

De rest van de uitbreiding van de Unie was gisteren zonder enige discussie snel in kannen en kruiken. Al begin volgend jaar beginnen de onderhandelingen met de zes kandidaatlanden die tot nu toe in de wachtkamer zaten. In totaal zijn er dan 12 landen in de race voor het EU-lidmaatschap.

"Dit is een historische stap naar een verenigd Europa", zei Verheugen gisteren. "Het IJzeren Gordijn is definitief verdwenen."

Er komt volgend jaar een speciale conferentie om de Unie bestuurlijk klaar te maken voor deze uitbreiding. Eind 2002 moet de Unie het eigen huis op orde hebben, aldus Verheugen.

Ook de plannen voor een eigen Europese defensiemacht, die los van de NAVO kan opereren, werden vrijwel zonder morren aangenomen. Het plan is om in 2003 een snelle interventiemacht op de been te hebben van zo'n 60.000 man, die binnen 60 dagen kan ingrijpen in crises en een jaar op de plek kan blijven.