De instelling van een gezamenlijk fraudeloket door de banken heeft zijn vruchten afgeworpen. Sinds oktober 1998 zijn er 70 clusters van fraudezaken aan het licht gekomen en meer dan honderd aanhoudingen verricht. In totaal werden er zo'n 2500 incidenten gemeld. De zaken hebben onder meer betrekking op fraude met overschrijvingsformulieren, consumptieve kredietverlening en hypotheken.

Dit blijkt uit het jaarverslag van de Nederlandse Vereniging van Banken dat gisteren werd gepresenteerd door de directeur, drs. H. Blocks. Volgens hem worden door de instelling van het loket ogenschijnlijke onbelangrijke fraudegevallen met elkaar in verband gebracht waardoor de oploskans stijgt. Dat is ook nodig omdat criminelen slimmer worden.

"Steeds meer worden veelvoorkomende fraudes veroorzaakt door in verband werkende groepen criminelen. Een extra complicatie daarbij is dat op grote schaal gebruikt wordt gemaakt van stromannen en katvangers om bankrekeningen ter beschikking te stellen of te openen", aldus Blocks tijdens de presentatie van het jaarverslag van de NVB.

Nu het fraudeloket meer dan een jaar in werking is blijkt volgens Blocks dat de aanvankelijke schatting waarbij werd uitgegaan van een totale fraudepoging van ƒ1 miljard per jaar waarvan zo'n ƒ300 miljoen succesvol, aan de hoge kant was. "Nu blijkt inmiddels dat het bedrag lager uitkomt", aldus Blocks. Volgens hem is een bepaalde vorm van fraude, de hypotheekfraude, binnen twee jaar definitief uit te roeien door strengere meldingsmaatregelen.

Per 1 januari van dit jaar is bovendien een gedragscode ingevoerd waarbij medewerkers worden gescreend op hun integriteit. Hiermee moet worden voorkomen dat iemand die betrokken is geweest bij fraude of waartegen een vermoeden van fraude bestaat gewoon kan overstappen naar een andere financiële instelling. Overigens zijn de meeste gevallen van fraude volgens Blocks extern. In slechts weinig gevallen krijgen de criminelen hulp van binnen de bank. Het gaat dan vaak om zeer grote zaken.

Naast fraude uitte de NVB-directeur ook zijn zorgen over het feit dat vanaf 1 januari 2000 bankenfusies en -overnames onder de Nederlandse Mededingingsautoriteit NMA vallen. Bij de toenemende schaalvergroting in het bankwezen zowel nationaal als internationaal kan dit een risico betekenen voor de Nederlandse banken. Zo wordt gevreesd dat hun machtspositie zal worden getoetst naar de Nederlandse situatie waardoor zij in hun groei worden beperkt.

"Verdere schaalvergroting zou in Nederland tot grote problemen leiden. Een bank in een veel groter land heeft dit probleem niet. Bij een uniforme infrastructuur is grensoverschrijdend betalingsverkeer over een aantal jaren mogelijk. Nederlandse banken moeten de kans krijgen hun positie op de thuismarkt te versterken. Je hebt een bepaalde marktgrootte nodig", aldus Blocks die zegt te hopen dat de NMA de snel veranderende omstandigheden zal meewegen.

In navolging van de verzekeraars zijn ook de banken bijna tot een akkoord gekomen met het Centraal Joods Overleg over de joodse bancaire tegoeden uit de Tweede Wereldoorlog. Blocks verwacht begin volgend jaar tot overeenstemming te komen. Dat het hele proces langer duurt dan werd verwacht komt door het feit dat veel gegevens zijn verdwenen en er schattingen over de joodse tegoeden moeten worden gemaakt. Dit gebeurt nu door Price Coopers Waterhouse.

Ter geruststelling van alle rekeninghouders in Nederland meldde Blocks tot slot nog dat de Nederlandse banken allemaal klaar zijn met de millenniumvoorbereidingen. "We zijn als een van de eersten begonnen met de aanpak van het probleem en dat bleek achteraf maar goed. In oktober en november zijn de laatste testen geweest waaruit bleek dat de banken voor 100 procent klaar zijn." Wel zullen er tijdens de jaarwisseling duizenden medewerkers paraat zijn bij de banken. "We verwachten weinig werk, het zal buitengewoon saai zijn."