De theorievorming rond de 'nieuwe economie' hoge economische groei zonder sterkere prijsstijgingen - ten spijt is inflatie allesbehalve dood. "De inflatie leeft nog steeds maar is in winterslaap", zo waarschuwde drs. George Möller, president-directeur van de Amsterdamse effectenbeurs, gisteren tijdens de Rabobank-bijeenkomst 'Visie op 2000'. Tegelijkertijd stelde de AEX-voorman dat het traditionele rentewapen wel eens stomp kan worden.

Rabo-bestuurslid drs. Wim van den Goorbergh omschreef de nieuwe economie als een gevolg van de informatietechnologie, de liberalisering en deregulering van de markten, de herstructurering van bedrijven en de gedeeltelijke privatisering van overheden. "Al met al is de concurrentie geweldig toegenomen. Dat maakt het heel lastig kostenstijgingen door te berekenen in de prijzen. Het goede nieuws voor Europa is dat we hier nog aan het begin staan van processen die zich in de Verenigde Staten al volop voltrekken. De vooruitzichten zijn hier dus extra gunstig."

Möller onderschreef de bovenstaande analyse, maar voegde er aan toe dat de bepaalde prijzen, waaronder die van arbeid, wel degelijk omhoog gaan. "Zolang de productiviteitsverhoging de stijging van de arbeidskosten opvangt kan de inflatie laag blijven. Maar zodra deze curve afvlakt zullen de andere componenten van het inflatieproces een en ander niet zomaar compenseren. Inflatie kan dan plotseling de kop opsteken en ook hardnekkig blijken te zijn. De inkomenstoename die we sinds jaar en dag gewend zijn en inmiddels min of meer beschouwen als een verworven recht, zal ons dan opbreken."

Daarnaast benadrukte de AEX-president het feit dat de consumptieprijzen weliswaar laag blijven, maar dat de prijzen van huizen en ook aandelen "de pan uit rijzen". Deze zogenaamde 'asset price'-inflatie maakt Nederlanders zonder huizen of aandelen relatief arm, aldus Möller. "Dit geldt vooral voor onze jeugd. Deze zal op haar beurt in een krappere arbeidsmarkt hogere arbeidsvoorwaarden kunnen en moeten stellen om die 'assets' die toch nodig zijn te kunnen kopen. De verkopers van deze activa aan de andere kant hebben echt geld in hun handen. Geld dat zij consumptief kunnen besteden. Van deze ontwikkeling gaat een inflatoire impuls uit die wel eens zichtbaar zou kunnen worden, en ook de neiging zal hebben om hardnekkig te zijn."

Tegelijkertijd is het rentewapen om de inflatie te bestrijden uitgerekend door de nieuwe economie minder effectief, betoogde Möller. "De economie is altijd gevoelig geweest voor rente als een belangrijke kostencomponent in het productieproces. Daar ontleent rente haar kracht aan, en dat is vertaald in een psychologisch element. Als de rente omhoog gaat, wordt iedereen bang, maar de vraag is: heeft een renteverhoging nog wel zo'n belangrijke reële werking op de economie? Dreigt rente niet een soort van Sinterklaas te worden, met een hoge psychologische waarde maar een geringe reële? De nieuwe economie leidt immers tot hele andere productieprocessen. Het aanhouden van voorraden geschiedt zo efficiënt en het productieproces is zo precies afgestemd op het consumptieproces, dat het de vraag is of de productiekosten er wel zoveel toe doen."

Als het rentewapen in de volgende eeuw "stomp" wordt dan zal moeten worden omgezien naar een ander sturingsinstrument, aldus Möller. "Of naar een set van sturingsinstrumenten voor het afremmen of aanjagen van economische ontwikkelingen."

Volgens de Rabobank houdt de hoogconjunctuur in Nederland nog minstens een jaar aan. Daarmee groeit ons land voor de zesde keer in de afgelopen zeven jaar harder dan 3%. De Rabo verwacht dat de groei in 2000 net als dit jaar uitkomt op 3,25%. De consumptiegroei valt iets terug van 4 naar 3%, maar blijft de motor van de economie. Tegelijkertijd herstelt de export zich, met een groei van 6% tegen 4% dit jaar. "Het gaat om 'boring expectations'", aldus Van den Goorbergh. "Anders gezegd, een heel stabiel beeld." Wel waarschuwde hij evenals Möller voor de krappe arbeidsmarkt en daarmee een opwaartse druk op de lonen, die een combinatie van arbeidsbesparende maatregelen en een effectievere inzet van werknemers noodzakelijk maakt. "Als we er niet in slagen de arbeidsproductiviteit harder te laten groeien, dan loopt de groei van het nationaal inkomen uiteindelijk terug."