Kamer kreeg in HSL-zaak
andere informatie
door Jeroen Hendriks en Dominique Weesie-
DEN HAAG, woensdag
Minister Netelenbos (Verkeer) heeft de Tweede Kamer
andere informatie verstrekt dan aan de Nederlandse Spoorwegen. Het betreft
de voorwaarden waaronder het spoorbedrijf de Hogesnelheidslijn mocht exploiteren.
Dit blijkt uit het vertrouwelijke contract dat de bewindsvrouw
de NS op 12 november jl. als laatste kans heeft toegestuurd, onmiddellijk
nadat het NS-bod voor de exploitatie van de HSL-Zuid door het kabinet
als ondermaats was verworpen.
Voorwaarde
In dit negen pagina's tellende contract, dat al was ondertekend
door Netelenbos, wordt onder artikel 1.6 uitdrukkelijk gesteld dat de
NS bij ondertekening recht krijgt op de exploitatie van het binnenlandse
vervoer, maar dan moet afzien van het bieden op het lucratieve internationale
vervoer over de HSL-Zuid. Bronnen op het departement hebben dit bevestigd.
Deze zinsnede staat echter haaks op wat de bewindsvrouw de Tweede Kamer heeft geschreven. In een eveneens op 12 november gedateerde brief schrijft zij aan de Kamer dat de NS nog één kans heeft gekregen voor de exploitatie van het binnenlands vervoer over het flitstreinentracé, op door de Staat gestelde voorwaarden.
Zij vervolgt: "Het internationaal vervoer over de HSL-Zuid wordt openbaar aanbesteed. Het staat de NS vrij deel te nemen aan deze aanbesteding..." De Tweede Kamer wil opheldering van minister Netelenbos over dit opmerkelijke verschil.
PvdA-woordvoerder Van Gijzel kondigt desgevraagd aan de
kwestie bij het eerstvolgende overleg met de minister over de HSL, waarschijnlijk
dinsdag, aan de orde te zullen stellen. Ook in het vertrouwelijke overleg
vandaag tussen de Kamer en de NS zal het besproken worden.
Drie opties
Uit het contract, dat door Spoorwegen als 'wurgcontract' is
afgewezen, blijkt verder dat wanneer de NS het document had ondertekend,
de nieuwe exploitant voor het internationale vervoer alle bedrijfseconomische
gegevens over het huidige vervoer (Intercity, Benelux en Thalys) zonder
tegenprestatie van de NS had moeten krijgen.
Mede door deze eisen besloot de NS-directie vorige maand niet in te gaan op de herkansing van de minister. Volgens Netelenbos was dit contract - optie 1 - echter de meeste geschikte van de door haar geboden drie opties.
Optie 2 behelsde een samenwerking met de winnaar van de openbare aanbesteding voor al het vervoer, waarin de NS voor maximaal vijftig procent mocht deelnemen, zonder inspraak te hebben over operationele beslissingen op commercieel gebied.
De derde optie was een openbare aanbesteding, waarin de
NS de strijd aan kon gaan met kapitaal krachtige buitenlandse vervoersbedrijven.
Vergunning
Daarnaast blijkt uit het door Netelenbos opgestelde contract
dat NS een 10-jarige vergunning zou krijgen voor het binnenlands vervoer
over de HSL-Zuid, in plaats van de 30 jaar die NS wilde om de investeringen
terug te verdienen.
Hiervoor diende het spoorbedrijf het eerste jaar 123 miljoen gulden te betalen
oplopend tot 175 miljoen gulden in het laatste jaar. Daarbovenop zou NS
jaarlijks een 'infraheffing' van zo'n 70 miljoen gulden moeten betalen
plus een vergoeding voor de energiekosten.
In totaal zou NS ruim 2,3 miljard gulden moeten betalen om tien jaar
de binnenlandse flitstreinen te mogen rijden. Uit het tenderplan dat de
minister afgelopen week vertrouwelijk naar de Kamer heeft gestuurd gaat
ze inmiddels uit van 10 tot 15 jaar.
Bovendien zou de NS na het aflopen van deze concessie zijn materieel aan een eventuele nieuwe aanbieder ver onder de dan resterende waarde, als ware het materieel twintig in plaats van tien jaar oud, moeten verkopen. NS-topman Den Besten liet Netelenbos weten de toekomst van het bedrijf op het spel te zetten, wanneer hij was gezwicht voor de eisen van Netelenbos.
De bewindsvrouw wilde gisteravond niet inhoudelijk op de feiten ingaan.
"Ik wil alleen kwijt dat ik zeer bedroefd ben dat er van de twee exemplaren
van dit contract, waarvan er één bij de NS ligt, informatie
bij De Telegraaf terecht is gekomen", aldus Netelenbos.
|