Wildwest in Warschau

door Frank Woestenburg - WARSCHAU, maandag

Een beroving, windvlagen van tien meter per seconde, overgewaaide teersteentjes op het ijs, gevaarlijk dunne stootkussens, regen, natte sneeuw, lege tribunes, slechte tijden en massaal gemopper waren de ingrediënten van een weekendje schaatsen in Warschau. De tweede Wereldbeker sprint van het seizoen werd zoals verwacht een aanfluiting van jewelste, maar leverde op de valreep toch nog iets positiefs op. Opmerkelijke eensgezindheid onder de schaatsers leidde, op initiatief van de Zweed Magnus Enfeldt, tot de oprichting van een rijderscomité. Daarmee hopen ze tegenover de Internationale Schaats Unie (ISU) een krachtige stem te kunnen laten horen. "Dit had veel eerder moeten gebeuren", zei Marianne Timmer.

Hoewel de omstandigheden gisteren aanzienlijk beter waren dan een dag eerder, en er zowaar fatsoenlijke tijden genoteerd konden worden, gaat er door 'Warschau' voorgoed een dikke streep. Althans, dat is de wens van de schaatsers. Timmer: "Als de ISU pal staat voor de sporters, wordt er voortaan naar ons geluisterd. Iedereen weet toch dat aan een land als Polen een verhoogd risico verbonden is. Je kunt hier 's avonds niet eens fatsoenlijk over straat. Bovendien is er bij de wedstrijd zelf geen publiek, dus met promotie voor het Poolse schaatsen heeft het niets te maken."

Sprintcoach Peter Mueller is eenzelfde mening toegedaan. "Hier wordt schaatsen niet gepromoot, maar beschadigd. De ISU had zich moeten realiseren dat schaatsers tegenwoordig professioneel hun sport bedrijven. We hebben het hier over mensen die jaren trainen voor een WK, maar een ongelukkige valpartij op dit smerige ijs kan voor hen het einde van het seizoen, ja, zelfs het einde van een carrière betekenen. Het is een schande dat we hier met z'n allen zijn."

De Amerikaan was pas op vrijdagmiddag, op het laatste moment, met zijn schaatsers (Jan Bos, Erben Wennemars, Jakko Jan Leeuwangh en Tonny de Jong) vanuit Inzell naar de Poolse hoofdstad gereisd. Later dan normaal, maar volgens Mueller is elke seconde die een mens doorbrengt in Warschau er één te veel. Drie jaar geleden was hij er zelf al eens, tijdens de WK afstanden, door Poolse criminelen belaagd. "Ik laat Tonny hier niet alleen over straat lopen. De 'guys' hebben er een baantje bij: ze treden op als haar bodyguard", aldus Mueller, die de voorzorgsmaatregelen niet voor niets nam. Zo waren vrijdag twee Zweedse schaatsers onderweg van het vliegveld naar het verouderde hotel in het centrum aangereden. Op het moment dat het duo uit de huurauto stapte om de schade op te nemen, stapte een Pool in om er vervolgens razendsnel mee vandoor te gaan.

Welkom in Warschau.

De situatie op en rond de ijsbaan van Stegny, een grauwe buitenwijk van Warschau, was weinig beter. "Ze jatten hier je spullen onder je kont vandaan. Er is niet voor niets meer bewakingspersoneel dan publiek", zei Jan Bos, die zaterdag zelfs het idee ter sprake bracht om een dag later de wedstrijd massaal te boycotten. "Het probleem is dat je een boycot met z'n allen moet doen, anders heeft het geen zin. Wij willen wel, en de Canadezen en Amerikanen ook. Alleen de Japanners en Koreanen zijn voor zoiets te angstig. Die durven niet op zo'n wijze stelling te nemen tegen het beleid van de ISU."

Alle onvrede was voor de schaatsers wel aanleiding op zaterdagavond in het hotel een vergadering te beleggen en een rijderscomité op te richten. Dat gebeurde op initiatief van Magnus Enfeldt, die als vertegenwoordiger van de schaatsers een zetel (zonder stemrecht) binnen de ISU heeft. Namens Nederland was Wennemars bij het overleg aanwezig. "De Canadezen hebben het voorstel gelanceerd de tweede dag niet meer te rijden, maar je kunt moeilijk een comité oprichten en tien uur later al een wedstrijd boycotten. Dat moet je diplomatieker aanpakken", aldus 'vakbondsleider' Wennemars. "Het idee achter de oprichting is vooral dat schaatsers nadrukkelijker hun stem kunnen laten horen. Achteraf hoorden we dat de scheidsrechter zaterdag overwogen heeft de wedstrijd af te gelasten. Als wij op dat moment hadden aangegeven dat we zo'n beslissing zouden toejuichen, hadden we het voor zo'n man ook wat makkelijker gemaakt."

Overigens spraken de schaatsers niet louter over de wantoestanden in Warschau, maar kwamen ook structurele problemen aan de orde. Zo plaatsten ze hardop de vraagtekens bij de beslissing van de ISU om volgend seizoen drie van de vier grote toernooien op buitenbanen te houden. "We willen als rijders over dat soort zaken meedenken. Wij zijn het uiteindelijk die op het ijs de show maken. Nu is het nog zo dat wanneer de ISU beslist dat er in Warschau gereden gaat worden, wij er met z'n allen dom heenrijden. Dat moet veranderen."

Het ligt in de bedoeling dat het rijderscomité voortaan daags voor elke internationale wedstrijd bijeenkomt en de toestand van de baan en andere relevante zaken bespreekt. Wennemars: "Samen kunnen we een vuist maken. Hier in Warschau werd er veel gevloekt, vooral in de kleedkamers. Maar daar schiet niemand iets mee op."