Turkse media neigen tot
levenslang voor Öcalan
door Maarten van Aalderen - ANKARA, zaterdag
Sinds het Turkse Hof van Appèl vorige maand de doodstraf bevestigde
voor de leider van de Koerdische terroristische afscheidingsbeweging PKK,
Abdullah Öcalan, reageert het land afwachtend. Is uitvoering van
de doodstraf wel in het belang van Turkije?
Een Koerdische vrouw spreekt een menigte Koerden toe
die bij het Europese Hof van de Mensenrechten in Straatsburg vrijlating
eisen van de ter dood veroordeelde leider Abdullah Öcalan.
FOTO: EPA
De staatstelevisie spreekt nog steeds duidelijke taal. Ze toont beelden
van de gevangen Öcalan tijdens het proces op het eiland Imrali met
een getekende strop om zijn nek met de tekst: "Het gerecht zal je vernietigen".
Daarna worden vertraagde beelden van huilende moeders van omgekomen soldaten
in de Koerdische bergen getoond.
Sinds 1983 heeft Turkije de doodstraf niet meer uitgevoerd. Gewoonlijk
vernietigt het parlement dit zwaarste vonnis. Maar Öcalan is gehaat.
Hij wordt verantwoordelijk geacht voor 30.000 doden, die werden geofferd
voor de onafhankelijkheidsstrijd. De meerderheid van de bevolking vraagt
daarom om de strop.
Toch neigen de meeste Turkse massamedia er steeds meer
toe Öcalan te laten leven, omdat het land anders te geïsoleerd
zou raken. Grote kranten als Hürriyet, Milliyet en
Radikal worden steeds voorzichtiger en wijzen erop dat het proces
nog niet is afgelopen. De Turkse blik is gericht op Europa en op het Europese
Hof van de Mensenrechten in Straatsburg, dat om uitstel van de doodstraf
heeft gevraagd.
Beraden
De meeste Turkse politici willen de doodstraf. De extreem-rechtse regeringspartij MHP was altijd de fanatiekste voorstander, hoewel haar vice-voorzitter Baskanvekili Köse deze week onverwacht verklaarde dat Turkije zich goed moet beraden.
Een oude parlementariër van de centrum-rechtse oppositiepartij DYP, die zojuist zijn handen heeft laten kussen door plaatselijke partijgenoten die hem om een gunst vroegen, heeft geen enkele twijfel. "Wij vinden dat hij moet hangen. Hij is een misdadige terrorist." Toch hecht hij belang aan het Europese Hof van Mensenrechten.
"Onze partij heeft beloofd dat ze de doodstraf zal ondersteunen. Daar willen we ons aan houden", zegt een parlementslid van de Islamitische oppositiepartij FP.
"Als het parlement mocht beslissen, zou de doodstraf worden
voltrokken", zegt parlementariër Ahat Andican van de centrum-rechtse
regeringspartij Anap. "Maar zover is het nog lang niet. Allereerst hebben
de advocaten tot 25 december de mogelijkheid om zich te verweren tegen
het laatste vonnis. Als de doodstraf opnieuw wordt bevestigd, moet de
regering beslissen of ze het woord geeft aan het parlement of aan het
Europese Hof van Mensenrechten. Het laatste heeft Turkije tot nu toe in
alle gevallen gedaan."
"Ongeldig"
"Het Hof kan Turkije niet dwingen de doodstraf niet uit te voeren, maar kan wel om uitstel vragen zoals is gedaan. Het zou nog kunnen zeggen dat het proces ongeldig is en dat een nieuw proces moet worden gehouden. Daar gaan dan twee jaar overheen", aldus Andican. Uitvoering van de doodstraf binnen twee jaar sluit bijna iedereen in Turkije dan ook uit.
's Avonds komt uit een café prachtige muziek. Binnen danst een groep mannen. De groep wordt steeds groter. Twee vrouwen sluiten zich erbij aan. Er wordt als een gek gefeest en geklapt, terwijl een paar mannen ritmisch met witte zakdoekjes zwaaien.
"Koerdische muziek. We zijn allemaal Koerden", roept een man vrolijk. Pas na aandringen en druk overleg durven de mannen over politiek te praten. "We zijn tegen de doodstraf voor Öcalan. De PKK is oké", zegt de een. "Öcalan is een afgelopen zaak, maar Koerdistan blijft leven", roept een ander lachend. Iedereen blijkt uit de omgeving van Dyarbakir en Van te komen, steden in Zuidoost-Turkije waar de Koerden vandaan komen.
"De Turkse politie gaf me elektroschokken en sloeg me, omdat ik pro-Koerdische stukken schreef voor een Koerdische krantje", zegt een van hen. "Veel van mijn vrienden die ook schreven zijn opgepakt en verdwenen. We weten dat ze zijn vermoord door de politie. Je kunt hier niet openlijk zeggen wat je denkt. Wat we willen is handhaving van de Koerdische taal en traditie."
Turkije wordt met de Verenigde Staten vergeleken. "Wat ze in Amerika
hebben gedaan met de indianen doen ze hier met onze cultuur. Assimilatie
wordt het genoemd, maar de ene cultuur wordt vernietigd ten koste van
de andere. Onder Koerdische traditie versta ik gastvrijheid, trots en
respect voor het huwelijk en het gezin. Wij komen nooit aan de vrouw van
een ander. Echtscheiding is uit den boze."
Plotseling komt een glimlachende lange jongeman aanlopen, die niemand
kent. "Waar hebben jullie het over?", vraagt hij nieuwsgierig. Het onderwerp
wordt direct veranderd. De angst bij de Koerden voor geheime politie is
groot. We praten nu over hoe mooi Turkije is.
|