In het advies van oud-minister Wijers (Economische Zaken) over de rol van zorgverzekeraars in de geneesmiddelenverstrekking wordt vooral de apotheker buiten spel gezet. Door de verstrekking van geneesmiddelen openbaar aan te besteden zullen nieuwe aanbieders een kans krijgen zoals de Britse drogisterijketen Boots of bijvoorbeeld Albert Heijn.

Dit zegt Zorgverzekeraars Nederland (ZN) in een reactie op het advies van Wijers dat gisteren aan de achterban is voorgelegd. De verzekeraars hadden de Boston Consulting Group, waar Wijers vice-voorzitter van is, gevraagd uit te zoeken of zij in staat zijn om de verantwoordelijkheid over de geneesmiddelenverstrekking over te nemen van de overheid. Vorige maand bracht de Commissie-de Vries een advies met deze strekking uit aan minister Borst (Volksgezondheid).

Wijers denkt dat de zorgverzekeraars vanaf 2005 ƒ1,2 miljard per jaar te kunnen besparen op de kosten van geneesmiddelen als zij de distributie in handen krijgen. Voorwaarde is wel dat artsen eerst zuiniger moeten gaan voorschrijven. Dit kan volgens Wijers door beter gebruik van elektronische protocollen. Artsen die zuiniger voorschrijven, krijgen een beloning.

Volgens ZN-voorzitter Hans Wiegel zijn verzekeraars klaar voor de nieuwe verantwoordelijkheid. Voor goed ondernemerschap is concurrentie nodig, zo hield hij de leden gisteren voor. "Tot nu toe liepen verzekeraars nauwelijks risico en was hun rol beperkt tot het uitbetalen van receptvergoedingen aan apothekers en het betalen van de geneesmiddelen aan de verzekerden. Nu willen we de handschoen van de overheid oppakken en de verantwoordelijkheid nemen in het in de hand houden van de kosten en het bevorderen van de kwaliteit en de doelmatigheid."

Wijers denkt net als De Vries dat de kosten van geneesmiddelen dalen als verzekeraars ze gaan inkopen en distribueren. Het voorstel van De Vries om verzekeraars direct te laten inkopen bij de farmaceutische industrie gaat Wijers echter een stap te ver. Hij denkt het gewenste prijseffect te bereiken door de verstrekking van medicijnen openbaar aan te besteden. Apotheken en andere leveranciers kunnen daarop inschrijven. Omdat de leveranciers nu geprikkeld worden om goedkoop te leveren zullen de kortingen en bonussen vanuit de farmaceutische industrie verdwijnen, zo meent Wijers.

Het sluitstuk in het plan Wijers voor de introductie van marktwerking bij de verzekeraars vormt het vaststellen van formularia: voorkeurslijsten van geneesmiddelen. Artsen moeten zich houden aan een afgesproken pakket van medicijnen waar dure maagzuurremmers en cholesterolverlagers niet in zijn opgenomen. Verzekerden krijgen de garantie dat voor alle aandoeningen volgens de meest recente medische standaarden te behandelen zijn. De kosten van geneesmiddelen zullen hierdoor omlaag gaan omdat farmaceutische bedrijven nu de concurrentie moeten aangaan. De formularia moeten worden vastgesteld door onafhankelijke medische experts. Uiteindelijk moeten verzekeraars met elkaar concurreren met vergoedingenpakketten en de hoogte van de premies.

De verzekeraars moeten in eerste instantie ongeveer ƒ300 miljoen investeren. Volgens Wiegel zal het voorstel grote gevolgen hebben voor huisartsen, medisch specialisten, apothekers, groothandel en industrie. "En vooral ook de overheid zal een forse stap terug moeten doen en zich niet meer direct met de uitvoering moeten bemoeien." Aanpassing van de Ziekenfondswet, de Wet Tarieven Gezondheidszorg en de Wet op de Geneesmiddelenvoorziening zijn noodzakelijk. Verder willen de verzekeraars de vrijheid om de nominale premie vast te stellen.

De artsenorganisatie KNMP noemt het plan van Wijers "ongelukkig". De organisatie vreest dat patiënten niet altijd kunnen rekenen op een "persoonlijk deskundig advies van de apotheker in de buurt" als zorgverzekeraars contracten met andere leveranciers afsluiten. Ook Nefarma, de koepelorganisatie van geneesmiddelenfabrikanten, ziet niets in de plannen van Wijers. De organisatie vreest dat uitdunning van het pakket van geneesmiddelen de kwaliteit schaadt. Ook denkt Nefarma dat Wijers te weinig rekening houdt met de werkelijke redenen voor de stijging van de kosten voor geneesmiddelen; namelijk de vergrijzing en de nieuwe medische mogelijkheden.