In een communiqué in de krant Gara, de officieuze spreekbuis van de ETA, liet de terreurorganisatie weten dat zijn commando's vanaf 3 december aanstaande de wapens weer zullen opnemen.

Het einde van het bestand is in Spanje als een bom ingeslagen. In de afgelopen 30 jaar zijn meer dan 800 mensen als gevolg van ETA-aanslagen om het leven gekomen. De acties beperkten zich niet alleen tot Spanje. Buurland Frankrijk heeft veelvuldig met de ETA te maken. Een deel van Zuid-Frankrijk wordt tot Baskenland gerekend en veel commando's opereren vanuit dat gebied.

Een tweede reden het bestand om zeep te helpen is de houding van Spanje en Frankrijk, die "onverminderd doorgaan in hun repressieve beleid". In de veertien maanden dat het bestand heeft geduurd zijn dertig ETA-militanten gearresteerd.

De voorzitter van de PNV, Xavier Arzallus, ontkende de aantijgingen van de ETA met klem. "De ETA speelt een smerig spelletje en liegt. We hebben ons nooit schriftelijk akkoord verklaard met de zaken die medio 1998 besproken zijn", aldus Arzallus.

De Spaanse regering wenste slechts te onderhandelen over ontmanteling van de ETA en het lot van de gevangen leden van de afscheidingsbeweging. In de ETA-verklaring van gisteren wordt de regering verweten het vredesproces te hebben geblokkeerd. De ETA eiste een referendum over de onafhankelijkheid van Baskenland, een onaanvaardbare eis volgens de regering.

De Baskische regionale president Ibarretxe deed een oproep aan de bevolking de kalmte te bewaren. "Dit is duidelijk een stap terug", zei Ibarretxe. "De ETA heeft met haar besluit aangetoond dat het alle voeling met de realiteit verloren heeft."

"Maar het is nu niet het moment om naar de schuldigen van deze ontwikkeling te zoeken. Niets zal meer zo zijn als in de afgelopen maanden. De Baskische bevolking heeft haar rijpheid getoond. En zal niet zonder slag of stoot akkoord gaan met een terugkeer naar het geweld. Een volk, dat vrede heeft gekend, zal zich niet bij agressie neerleggen", stelde Ibarretxe.

De enige die zich van commentaar onthield was de politieke tak van de ETA, Herri Batasuna (HB). Onlangs beweerde een van de leiders van HB, Jon Idígoras, nog dat de strategie van constant geweld een fout van de ETA was geweest.