Fanny Atlete van de Eeuw

door Frank Woestenburg - MONTE CARLO, maandag
foto: AP

Haar mooiste prijs sinds 51 jaar ontving Fanny Blankers-Koen gisteravond uit handen van Prins Albert van Monaco, heel toepasselijk in de Salle d'Or (de zaal van goud) van het meest exclusieve hotel van Monaco. De 81-jarige Hoofddorpse mag zichzelf voortaan zonder gêne de Moeder der Sporten noemen. Tijdens het 'World Athletics Gala' van de Internationale Amateur Atletiek Federatie (IAAF) werd de 81-jarige Hoofddorpse uitgeroepen tot atlete van de eeuw.

Een beter bewijs dat de vier gouden plakken van de Olympische Spelen van 1948 in Londen ook buiten Nederland nog altijd zeer tot de verbeelding spreken, bestaat er niet. In het epicentrum van de internationale jetset reageerde Fanny Blankers-Koen met de voor haar zo typerende nuchterheid op de uitverkiezing. "Ik ben gewoon blij dat jullie zo'n oud mens nog niet vergeten zijn."

Fanny Blankers-Koen is nog altijd de enige vrouwelijke atlete die tijdens één Olympische Spelen vier gouden medailles veroverde. In de uitverkiezing bleef ze negen andere genomineerden voor. Onder hen illustere namen als Wilma Rudolph, Florence Griffith-Joyner, Heike Drechsler, Jarmila Kratochvilova en Irena Kirzenstein-Szewinska. Bij de mannen viel de keus van de IAAF-council op Carl Lewis. De Amerikaan won in zijn carrière liefst negen keer olympisch goud.

Op de massaal bezochte persconferentie waar de winnaars werden bekendgemaakt, kort voor aanvang van het officiële gala, stal Fany Blankers-Koen nadrukkelijk de show. Ze zat al een kwartier samen met Lamine Diack, de interim-voorzitter van de IAAF, en Carl Lewis achter de tafel toen het pas tot haar doordrong dat de eretitel van 'atlete van de eeuw' haar ten deel was gevallen. "Ik had dit echt nooit verwacht. De andere genomineerden waren stukken jonger dan ik. Het is wel fantastisch dat ze ook mij nog niet vergeten zijn."

De vrouw die tijdens haar actieve carrière liefst twintig wereldrecords (in diverse disciplines) brak, benadrukte nog eens dat het 51 jaar geleden weinig gescheeld had of de mythe van de vliegende huismoeder was nooit geboren. "Na twee gouden plakken (100 meter en 80 meter horden, red.) vond ik het mooi geweest. Ik had heimwee en wilde naar huis. Mijn man en trainer Jan Blankers heeft me toen overgehaald in Londen te blijven. Hij zei: 'Je moet het zelf weten, maar als je nu naar huis gaat, zul je daar de rest van je leven spijt van hebben'", aldus Blankers- Koen, die de woorden ter harte nam en in het verdere verloop van het evenement nog tweemaal goud (200 meter en 4x100 meter estafette) in de wacht sleepte. Het leverde haar bij terugkeer in Amsterdam een fiets op. Dat verhaal passeerde, bijna als vanzelfsprekend, ook in Monte Carlo weer de revue.

Afgelopen vrijdag was Fanny Blankers-Koen nog buiten de prijzen gevallen bij een andere verkiezing, die van 'sporter van de eeuw' in Wenen. Daar ging de eretitel in haar categorie naar de Roemeense turnster Nadia Comaneci. Rouwig was de Hoofddorpse er niet om. "Deze titel is veel mooier. Dat Carl Lewis bij de mannen won, stond voor mij op voorhand al vast. Hij is voor mij de beste atleet ooit, en nog een aardige jongen ook. Ik zie hem regelmatig op verkiezingen en feestjes. Voor mij is dit een enorme eer, en een nieuwe ervaring. Ik ben nog nooit eerder sportvrouw van het jaar geweest, laat staan van de eeuw."

De verkiezing van atleet van de eeuw was overigens een idee van de onlangs overleden Primo Nebiolo. Diack roemde gisteren nog eens het werk van zijn controversiële voorganger. "Eigenlijk is Primo Nebiolo de ware kampioen van deze eeuw. Hij heeft dan wel nooit een wereldrecord gevestigd of een olympische titel behaald, maar hij heeft als baas van de IAAF wel alle voorwaarden geschapen voor atleten om te excelleren. Primo Nebiolo was geen paus, geen dictator en geen keizer, hij hield van de sport als een vader van zijn kinderen", aldus Diack, die aankondigde dat het 'World Athletics Gala' vanwege het overlijden van Nebiolo een sober karakter zou hebben. Van dat laatste viel weinig te merken. De groots opgezette show, waarbij de Roemeense Gabriela Szabo en de Amerikaan Michael Johnson als beste atleten van 1999 werden uitverkozen, was een anderhalf uur durend eerbetoon aan Nebiolo. Pas op de valreep richtten de schijnwerpers zich op tafel 21, de tafel van Fanny Blankers-Koen. "U bent een legende in de sport. Het is een eer voor mij om hier met U op het podium te staan", sprak Prins Albert bij de overhandiging van een symbolische trofee.

Overigens greep haar mannelijk evenknie, Carl Lewis, zijn uitverkiezing aan om nog eens hardop zijn zorgen over de ontwikkelingen in de atletiek uit te spreken. "Positieve dopingcontroles worden nog altijd in de doofpot gestopt. De sport verliest daardoor alle geloofwaardigheid en is hard bezig een grote leugen te worden."

De Amerikaan, onlangs naar Los Angeles is verhuisd om zijn geluk in de filmindustrie te beproeven, wijst echter eerder gedane suggesties van de hand om met het binnengaan van de 21e eeuw ook in de atletiek met een schone lei te beginnen. Dus zonder records. Het is volgens velen dé manier om eindelijk eens de dopingrecords voor altijd uit de boeken te bannen. "Dat is niet de manier. Het enige wat je bereikt met het schrappen van alle records is dat legenden als Fanny Blankers-Koen vermoord worden. Mensen zoals zij hoeven niet gestraft te worden voor het feit dat sommige anderen doping hebben gebruikt. De geschiedenis moet je koesteren, vooral de mooie momenten."

De Zweedse hordenloopster Ludmila Engqvist heeft gisteravond op het IAAF-gala in Monte Carlo de 'inspirational award' ontvangen. Het eerbetoon is bedoeld voor sporters die een lichtend voorbeeld vormen voor anderen. Bij Engqvist werd begin dit jaar borstkanker geconstateerd. Tussen twee chemokuren door veroverde de atlete, bij wie ook een borst werd geamputeerd, eind augustus bij de WK-atletiek in Sevilla een bronzen medaille op haar favoriete onderdeel, de 100 meter horden.