De Financiële Consument

onder redactie van Peter van der Tuin. Bijdrage: Kapé Breukelaar

Over iets meer dan een jaar krijgen wij er allemaal mee te maken: het belastingstelsel voor de 21ste eeuw zal naar verwachting per 1 januari 2001 worden ingevoerd. Eén van de onderdelen die ingrijpend wordt gewijzigd is de behandeling van de hypotheek. Wie denkt dat de hypotheekrente onbeperkt aftrekbaar blijft, kan bedrogen uitkomen. Daarom is het van groot belang nu al te bekijken wat in uw situatie het beste alternatief is.

Hypotheekproblemen (I)

Op 14 september presenteerden Gerrit Zalm en Willem Vermeend hun wetsvoorstel inkomstenbelasting 2001. De invoering van een boxensysteem en de verlaging van de belastingtarieven waren al langere tijd bekend. De uitgewerkte plannen bleken echter een aantal verrassingen te bevatten waar ook de professionele adviseurs niet op hadden gerekend. Een van de verrassingen betreft de fiscale behandeling van de hypotheek en de daaraan gekoppelde levensverzekering. Die verzekering kan er namelijk voor zorgen dat op termijn de hypotheekrente niet meer aftrekbaar is.

In het belastingplan is nog steeds het uitgangspunt dat de hypotheekrente aftrekbaar is. Daaraan zijn echter wel de nodige voorwaarden verbonden. Zo moet u de lening zijn aangegaan voor de aankoop van de eigen woning of voor het onderhoud of voor een verbouwing. Heeft u geld geleend voor onderhoud of een verbouwing, dan moet u aan de hand van de rekeningen van de aannemer kunnen aantonen dat het werk ook daadwerkelijk is uitgevoerd. De lening mag bovendien alleen maar op de eigen woning betrekking hebben en niet op een tweede woning. Vanaf 2001 heet de hypotheekrenteaftrek daarom ook eigen-woning-aftrek.

Zoals u inmiddels waarschijnlijk weet, wordt uw vermogen onder het nieuwe belastingstelsel belast met een vermogensrendementsheffing van 1,2% per jaar. De spaarverzekering die gekoppeld is aan uw hypotheek is van die heffing vrijgesteld en valt in Box 1, de inkomensbox. Daarvoor moet de verzekering wel aan een flink aantal voorwaarden voldoen. Allereerst moet u minimaal 20 jaar premies betalen voor de verzekering. Is de looptijd langer dan 30 jaar, dan wordt de polis geacht te hebben uitgekeerd nadat het 30ste jaar looptijd is verstreken. De hoogste jaarpremie mag bovendien niet hoger zijn dan 10 keer de laagste jaarpremie. De uitkering van de verzekering is net als nu tot ongeveer ƒ268.000 per persoon belastingvrij. Nieuw is echter dat u verplicht bent uw hypotheek ook daadwerkelijk af te lossen uit de opbrengst van de verzekering. Doet u dat niet, dan wordt de renteaftrek verder geweigerd over het deel van de lening dat had moeten worden afgelost uit de opbrengst van de polis. Die verplichte aflossing moet ook worden opgenomen in de hypotheekovereenkomst met uw bank. Heeft u eenmaal gebruik gemaakt van de vrijstelling van de kapitaalverzekering, dan bent u ook verplicht om bij het aankopen van een nieuwe woning het eigen geld weer mee te nemen. Neemt u toch een volledige hypotheek dan zal over het deel van de lening waarvoor u uw eigen geld had moeten gebruiken de renteaftrek geweigerd worden. Een ander probleem doet zich voor bij de populaire beleggingsvariant van de spaarverzekering. De betaalde premies worden binnen die polisvorm belegd en de einduitkering van de polis kan dan door goede beleggingsrendementen hoger zijn dan de vrijstelling. Het meerdere rendement wordt dan volgens een complexe formule belast tegen het progressieve tarief van de inkomstenbelasting. Ook als uw polis meer uitkeert dan het restant van de schuld maar wel binnen de vrijstelling valt, moet u afrekenen over de meeropbrengst van de verzekering.

Welke problemen kan de nieuwe regeling opleveren? Het kan voor u ongewenst zijn om de opbrengst van de spaarverzekering verplicht te moeten gebruiken voor de aflossing van de hypotheek. Misschien had u wel voor ogen om met de opbrengst van de polis een paar jaar eerder te stoppen met werken of een tweede huisje te kopen. Door die verplichte aflossing uit de polis mist u straks bovendien de enige grote aftrekpost die nog blijft bestaan onder het nieuwe fiscale stelsel. Bovendien heeft u wel vermogen, maar dat vermogen zit muurvast in uw eigen woning. Daarom is het verstandig eens te bekijken welke alternatieven er zijn. Daarover meer in de volgende aflevering van dit tweeluik.

Wie de hypotheek van zijn koophuis nu niet goed regelt kan na vele jaren problemen krijgen met de fiscale aftrekmogelijkheden.

FOTO: WILL DEKKERS