Dat staat in een uiterst kritisch rapport van de Verenigde Naties
zelf, dat door VN-secretaris-generaal Kofi Annan persoonlijk is ondertekend.
Annan was in deze periode hoogstpersoonlijk verantwoordelijk voor VN-vredesoperaties.
De echte hoofdverantwoordelijken zijn volgens de VN de Bosnische Serviërs
onder leiding van Karadzic en generaal Mladic, die de moslims in Srebrenica
systematisch om het leven hebben gebracht.
Kritiek
Toch krijgen ook de Nederlanders kritiek. De Dutchbatters
hadden veel energieker moeten rapporteren over de gruwelen waarvan zij
getuige waren. Wellicht had dat geleid tot meer actie van de VN, zegt
het rapport.
"De grootste les van Srebrenica is dat een weloverwogen en systematische
poging om een heel volk te terroriseren, te verdrijven of te vermoorden
moet worden bestreden met alle beschikbare middelen", aldus het VN-rapport.
Maar in plaats van duidelijk optreden, bekeken de Verenigde Naties alles
door een bril van geforceerde onpartijdigheid. Veel te lang heeft de VN
geprobeerd de vrede te handhaven toen er allang geen vrede meer te handhaven
viel.
Daarnaast klopte er niets van de toen geldende procedures. Dat leidde
ertoe dat meerdere aanvragen door de Nederlandse overste Karremans voor
NAVO-luchtbombardementen werden genegeerd, of zelfs het VN-hoofdkwartier
niet bereikten.
Bovendien wilden landen zoals Frankrijk en Engeland helemaal geen
luchtaanvallen omdat hun eigen VN-troepen dan konden worden gegijzeld.
Later in 1995 zijn wel zware luchtaanvallen op de Bosnische Serviërs
uitgevoerd, toen de VN-troepen waren teruggetrokken.
Minister De Grave (Defensie), gisteren in Brussel voor Europees overleg,
noemde het rapport "heel genuanceerd". Volgens De Grave zat Dutchbat in
Srebrenica in een extreem moeilijke situatie. Verder wil de bewindsman
wachten op het onderzoek van het Nederlands Instituut voor Oorlogsdocumentatie
(NIOD) naar het Srebrenica-drama, dat volgend jaar klaar moet zijn.
Zijn voorganger Joris Voorhoeve, tijdens wiens ministerschap het Srebrenica-drama
plaatsvond, onthield zich van commentaar. "Ik heb begrepen dat het voor
Nederland niet zo kritisch is, maar ik heb het nog niet gelezen", was
het enige dat hij kwijt wilde. Voorhoeve wordt over twee weken lid van
de Raad van State.
Parlementaire enquête
CDA-Kamerlid Verhagen nam gisteren de gelegenheid nog eens
te baat om te pleiten voor een parlementaire enquête. De paarse regeringsfracties
willen dat echter niet omdat een enquête het NIOD-onderzoek in de
wielen zou rijden. Begin volgend jaar start er wel een parlementair onderzoek
naar de Nederlandse besluitvorming over VN-uitzendingen.
D66-Kamerlid Hoekema vindt het moeilijk om te beoordelen of de Dutchbatters
met dit rapport zijn vrijgepleit. Hij wacht daarvoor het NIOD-onderzoek
af, net als de VVD.