Jacques Obers uit het Limburgse Swalmen kon in februari 1987 tijdens een bezoek aan Berlijn niet vermoeden dat de opnames die hij toen bij de Muur maakte een belangrijk onderdeel zouden gaan vormen van een driedelig historisch fotodocument.

Het uitzicht over de Potsdamer Platz in de Duitse hoofdstad Berlijn zoals het op drie verschillende momenten is vastgelegd. Duidelijk zichtbaar is hoe de Muur, op de bovenste foto uit 1987, eerst de stad in tweeën deelde. Nog geen jaar na de val van de Muur liep er in 1990 (middelste foto) al een weg dwars over het plein, dat vroeger een stuk niemandsland was met enkele mijnenvelden. De onderste foto, dit jaar genomen, toont hoe op en rondom het plein kantoorgebouwen en flats verrijzen en de Muur volledig uit het stadsbeeld verdwenen is.
FOTO'S: JACQUES OBERS

Tijdens zijn vakantie in de gedeelde stad nam Jacques vanaf een speciaal platform voor toeristen bij de Potsdamer Platz acht panorama-opnames van het beangstigende niemandsland tussen het vrije Westen en het dictatoriale Oosten.

Twaalf jaar geleden gaapte er nog een 'Todesstrecke' tussen Oost en West. Vluchtelingen konden hier vanaf geschutstorens onder vuur worden genomen of zich lelijk laten verrassen door listig ingegraven mijnen. Velen lieten hier het leven.

Gegrepen door het lot van de gedeelde stad keerde Jacques maanden later terug naar Berlijn en schonk een van de foto's aan oprichter Hildebrandt van het museum 'Haus am Checkpoint Charlie'.

Op 9 november 1989 was Jacques Obers er via de televisie getuige van dat de Oost-Duitsers massaal over de Muur naar het vrije westen kwamen. De gevreesde Vopo's (Volkspolizei) lieten hun wapens zwijgen. De wereld haalde opgelucht adem.

De val van de Muur was voor Jacques aanleiding om in 1990 weer naar Berlijn te gaan. Hij wilde op precies dezelfde plek als in 1987 zijn camera in stelling brengen. Het bezoekersplatform dat hem een paar jaar eerder zo'n ruime blik over de Muur gunde, was echter verdwenen. Dwars door de voormalige 'Todesstrecke' liep nu een weg. Jacques werd vanaf dit moment vergezeld door zijn broer Frenne.

Om vanuit dezelfde positie te kunnen fotograferen als indertijd op het bezoekersplatform, zou Jacques een stellage moeten hebben van ruim vijf meter hoog. Maar waar haal je die vandaan? Het was weekeinde.

Op de Kurfürstendamm waren monteurs met een hijskraan bezig een reclamebord te bevestigen. Jacques rook zijn kans. Nadat de Nederlanders enig 'Trinkgeld' in het vooruitzicht hadden gesteld, werd de stellage in ruil voor de fooi naar de Potsdamer Platz versleept. Het fotowerk kon beginnen.

Terug in Nederland was de teleurstelling groot. De opnames waren goed van kwaliteit, maar de broers hadden zich een paar meter vergist. Er was een zichtbaar locatieverschil met de foto's van twaalf jaar terug.

Er volgde een herkansing. Uit Nederland werd een aluminium steiger meegenomen. Het regende pijpenstelen en de broers kregen autopech. De missie leek gedoemd te mislukken.

De volgende dag was het weer opgeklaard. Jacques en Frenne stelden hun steiger op aan de Potsdamer Platz. Dit keer precies op de plaats waar zij drie jaar eerder met hun lenzen over de Muur gluurden.

Er wordt weer gewoond, gewerkt en geleefd op de Potsdamer Platz. Even gaan de gedachten van Jacques terug naar 1987. Naar het beklemmende gevoel dat een ieder levenslang met zich meedraagt, die ooit bij de Muur heeft gestaan.

Aan de rand van de vernieuwde Potsdamer Platz wordt in de zogeheten Info-Box uitleg gegeven over het Berlijn van de toekomst. Voor twee Mark entreegeld kunnen bezoekers vanaf het dak van het gebouw genieten van een fraai stedelijk panorama. Er staan handige plateaus met plattegronden, zodat de bezoeker zelf de bezienswaardigheden van Berlijn aan de horizon kan ontdekken.

De meest gestelde vraag op het platform is: 'Waar liep de Muur?' Dat willen alle Amerikanen weten. Maar ook de Japanners. En de Europeanen zijn niet anders. Het antwoord wordt nergens gegeven. De Muur is uit beeld verdwenen. Als het kwaadaardige gezwel dat hij was, uit de stad gehaald.

Om de toeristen op de Potsdamer Platz toch te kunnen laten zien, hoe het hier voor de 'Wende' was, hebben de gebroeders Obers aangeboden om hun panoramafoto's op het dak van de Info-Box te plaatsen. "Iedere bezoeker ziet dan in één oogopslag waar vroeger Oost was en waar West."

Het voorstel is afgewezen. Ariane Ribbec liet het Nederlandse duo namens de directie van de Info-Box weten: "Wij kijken naar de toekomst. Niet naar het verleden."

Tien jaar na de val van de Muur is Berlijn zijn jongste geschiedenis vergeten. De geschiedenis die Jacques Obers met zijn foto's levend houdt.