Inne Cath, bij advocatenkantoor Trenité van Doorne gespecialiseerd in (Europees) mededingingsrecht op het gebied van de gezondheidszorg, verwacht in de komende maanden grote verschuivingen. Aanleiding voor de golf van stormachtige ontwikkelingen zijn de inmiddels historische arresten Decker en Kohll die vorig jaar voor het Europees Hof in Luxemburg dienden. Het hof oordeelde dat verzekerden voor het ontvangen van medische hulp in het buitenland niet meer de uitdrukkelijke toestemming van hun zorgverzekeraar nodig hebben. Behandeling in het buitenland moet mogelijk zijn als deze in eigen land niet of althans niet binnen een redelijke termijn kan worden geboden.

"Verzekerden zullen nu dus minder geneigd zijn om lange wachttijden te accepteren, zeker nu na de uitspraak over de thuiszorg. Zorgverzekeraars gaan daar op inspelen met het aanbieden van buitenlandse behandelingen bij lange wachttijden", denkt Cath. De angst dat verzekerden nu massaal hulp in het buitenland zullen zoeken is volgens de Amsterdamse raadsman overdreven. "De kwaliteit van de gezondheidszorg is hier hoog en daarnaast willen mensen toch altijd liever in hun eigen omgeving worden behandeld of verzorgd."

Maar het effect van de zaken Decker en Kohll gaat verder. "Het hek om Nederland moet verdwijnen", legt Cath uit. "Het restrictieve beleid dat behandelingen in het buitenland alleen worden vergoed als er een contract is met de zorginstelling, is in strijd met het Europese mededingingsrecht. En áls mensen zich eenmaal in het buitenland laten behandelen en de rekening aan de zorgverzekeraar kunnen presenteren ongeacht de hoogte ervan zijn de bestaande budget-afspraken niets meer waard.

Als buitenlandse zorgaanbieders hogere vergoedingen voor behandelingen krijgen dan hun Nederlandse collega's, zullen de laatsten zich immers niet meer willen neerleggen bij de huidige wettelijke tarieven. "Dat is dus een enorme bedreiging voor de kostenbeheersing", denkt Cath. "Aan de andere kant zal de vrije concurrentie juist leiden tot kostenbesparingen. Zorgverzekeraars zullen zich immers moeten ontwikkelen tot professionele ondernemers in een vrije (Europese) markt. Het advies van de Commissie-De Vries kan daarom als een eerste stap in de richting van volledige marktwerking worden beschouwd", vindt Cath.

Concurrentie is volgens Cath de enige manier om de kosten binnen de perken te houden. "Het is best bewonderenswaardig dat Nederland hierin voorop wil lopen. De overheid moet de neiging onderdrukken om alles te willen reguleren hetgeen overigens ook in strijd is met de Europese mededingingsregels en de verantwoordelijkheid overlaten aan het veld: de zorgverzekeraars. De Nederlandse Mededingingsautoriteit (NMa) is niet voor niets in het leven geroepen om toezicht te houden op de marktpartijen.

De NMa heeft het proces van liberalisering in de gezondheidszorg, dat is ingezet na de arresten Decker en Kohll, verder op gang geholpen, vindt Cath. "Het mededingingsrecht wordt streng toegepast op de sector. Gevolg is dat veel bestaande situaties al op de helling gaan zoals het bewust creëren van schaarste. Een voorbeeld is het vestigingsbeleid van fysiotherapeuten en andere vrijgevestigde zorgverleners. Nu wordt op regionaal niveau beklonken wie waar kan toetreden. Die vacatures moeten straks Europees worden aanbesteed, waardoor nieuwe verdelingsmechanismen zullen ontstaan. Goedkopere zorgverleners zullen hun weg naar Nederland vinden en duurdere aanbieders vestigen zich misschien wel in minder concurrerende markten over de grens. Voor zorgverzekeraars liggen natuurlijk ook mogelijkheden in het buitenland."