VNO-NCW beleefde een bijzondere dag. Behalve de voorzitterswisseling werd in het Scheveningse Circustheater met een daverend feest het honderdjarig bestaan van de werkgeversbeweging in Nederland gevierd. Blankert ontving voor zijn verdiensten voor het Nederlandse bedrijfsleven van het kabinet een hoge onderscheiding. Minister Jorritsma (Economische Zaken) benoemde hem tot Commandeur in de Orde van de Nederlandse Leeuw.

Voordat het feestgewoel losbarstte, maakte Schraven een ontspannen indruk. De voormalige Shell-topman gaf ronduit toe dat zijn detailkennis van een aantal beleidsdossiers te gering was om vragen te beantwoorden. Zodra het over het ondernemerschap ging, zat hij echter op zijn praatstoel.

Schraven hecht "veel belang aan marktwerking en een kleine maar sterke overheid". Het opkomen voor de belangen van ondernemers "zowel nationaal als internationaal" staat bij hem centraal. Maar: "Wel altijd in goede samenwerking met politiek, vakbeweging, milieugroeperingen en technologische instituten." Zo toonde Schraven zich een trouw aanhanger van Confucius, die altijd op harmonie uit was.

VNO-NCW zet zwaar in op Schravens omvangrijke internationale netwerk en zijn onderhandelingskwaliteiten. Steeds meer beleid dat bedrijven raakt, wordt op Europees niveau geregeld. VNO-NCW wil in Brussel een sterke man hebben om te voorkomen dat daar nóg meer maatregelen worden uitgevaardigd die het ondernemerschap belemmeren.

Onvermijdelijk was dat Schraven gisteren in zijn 'maidenspeech' enkele gevoelige snaren raakte. Met de wao is volgens hem "een dure structuurfout" gemaakt. "Hadden we het in de jaren zestig bij de invoering van de wao maar anders aangepakt. Hadden we toen maar gekozen voor een wettelijke basisvoorziening. Met uiteraard de mogelijkheid voor werknemers om aanvullingen te regelen. Dat gaat bij onze oudedagsvoorziening, met de aow als basis, ook prima."

Schraven schuwt het debat niet en wil het uiterst gevoelige punt van een nieuw wao-stelsel met stip op de sociaal-economische agenda hebben. Aan de discussie over de loonkosten waagde Schraven zich niet echt. "De boterham moet niet alleen vandaag, maar ook over vijf jaar worden verdiend", zei hij wel veelbetekenend.

Volgens Schraven, na bijna 31 jaar bij de oliemaatschappij Shell-man in hart en nieren, moet er ook worden gezocht naar oplossingen voor andere bijna vastgeroeste problemen waarmee de Nederlandse economie worstelt. Zoals de staatsschuld van ƒ520 miljard, ofwel ƒ33.000 per inwoner. "Laten we het beleid richten op een jaarlijks begrotingsoverschot van tenminste 1 procent. Als we dat consequent volhouden, is de staatsschuld over tien jaar al ruim ƒ120 miljard lager. De rentelasten dalen dan spectaculair, namelijk met ƒ6 miljard per jaar."

Dergelijke standpunten kan Schraven prima uitdragen in het Haagse lobbycircuit, verwacht VNO-NCW. De nieuwbakken voorzitter heeft achter de schermen het nodige lobbywerk verricht voor Shell-dochter de NAM, die dolgraag naar gas wil boren in de Waddenzee. Eergisteren was Schraven nog op de koffie bij minister Jorritsma van Economische Zaken. De lobby van Schraven heeft de NAM geen windeieren gelegd, want premier Kok is ook 'om'.

Schraven is ook wat internationale onderhandelingen betreft gepokt en gemazeld. Hij werkte voor Shell jarenlang in Curaçao, Venezuela en Engeland. In 1982, vlak na de Falkland-oorlog en de junta-periode, ging hij voor Shell naar Argentinië. "Ik kreeg dat te horen terwijl Thatcher in Londen een overwinningsparade voor de Falkland-oorlog hield. De vliegtuigen zoefden voorbij mijn kantoor." Shell werd door de Argentijnen als een Britse en dus vijandelijke onderneming beschouwd, en Schraven maakte een moeilijke beginperiode mee. "Door veel te praten met Argentijnse regeringsfunctionarissen maar ook met de vakbonden ontstond er langzaam maar zeker meer begrip."

Los van politieke beslommeringen hebben bedrijven hun handen vol aan nieuwe maatschappelijke ontwikkelingen, zoals de almaar stijgende individualisering. Schraven vindt dat ondernemingen daar open voor moeten staan en hun positie moeten bepalen in vraagstukken als milieubeleid en mensenrechten. Dat Shell met kwesties als de schending van mensenrechten in Nigeria en de milieu-ellende met het booreiland Brent Spar door schade en schande wijzer is geworden, erkende Schraven met zoveel woorden. "Bij Shell hebben we het maatschappelijk ondernemen moeten leren en zijn we het debat aangegaan. Het eeuwige dilemma is dat ondernemingen niet aan alle verwachtingen die de buitenwacht heeft, kunnen voldoen."

Zijn loopbaan bij Shell eindigde hij als president-directeur van Shell Nederland, "een functie die ik altijd heb geambieerd". De laatste anderhalf jaar werd deze tak van de multinational geconfronteerd met een ingrijpende reorganisatie. Tal van verantwoordelijkheden werden Shell Nederland ontnomen en er gingen banen verloren.