Dat stelt mr. Olaf ten Hoopen van het middelgrote accountants- en belastingadvieskantoor Meeuwsen Ten Hoopen & Co in Meppel.

De belangrijkste reden van de financiële strop voor gastouders is het vervallen van de invorderingsvrijstelling vanaf 1 januari 2001, aldus Ten Hoopen. De huidige invorderingsvrijstelling betekent dat de partners van kostwinners onder bepaalde voorwaarden maximaal ƒ8380 mogen bijverdienen zonder hierover belasting te hoeven betalen. De ene partner, meestal de vrouw, mag bovendien de belastingvrije som overdragen aan de andere partner die kostwinner is. Deze kostwinner heeft dan een dubbele belastingvrije som van in totaal ruim ƒ17.000.

Door het vervallen van de invorderingsvrijstelling moet de partner die gastouder is, belasting over de inkomsten betalen. Wel mag daar de voor iedereen gelijke heffingskorting van ƒ3321 worden afgetrokken. Maar deze komt in de plaats van de belastingvrije som. Daardoor krijgt de kostwinner weliswaar ook de heffingskorting van ƒ3321, maar mist hij zijn dubbele belastingvrije som van ruim ƒ17.000. Het effect hiervan is dat het totale gezinsinkomen van de gastouder fors daalt, aldus Ten Hoopen.

Gastouders werken nu 'wit' op grond van een speciale richtlijn van het ministerie van Financiën. Zij worden ingeschakeld door bemiddelingsbureaus en staan daardoor als erkende kinderopvang-adressen geregistreerd. Werkende vaders en moeders die hun kinderen bij deze geregistreerde gastouders onderbrengen, mogen de kosten boven een bepaalde drempel als buitengewone lasten van hun inkomen aftrekken. Dat levert een modaal gezin (totale inkomen ƒ56.000) een effectief belastingvoordeel op van ƒ1653. Aan de andere kant mogen werkgevers hun personeel in dit soort gevallen een onbelaste vergoeding geven die bij dit modale gezin kan oplopen tot ƒ7742.

De hele keten van kinderopvang valt in duigen als de plannen van het kabinet doorgaan, stelt Ten Hoopen. Gastouders verliezen hun invorderingsvrijstelling en zullen daardoor de neiging krijgen zwart te gaan werken en dus geen belasting te betalen. Als de fiscus hier geen lucht van krijgt, krijgen zij gewoon hun heffingskorting van ƒ3321 per jaar netto door de Belastingdienst uitbetaald. De financiële strop als gevolg van het nieuwe fiscale stelsel wordt dan een stuk minder strak.

Doordat de gastouders zwart gaan werken, breekt er een belangrijke schakel in het systeem van kinderopvang, aldus Ten Hoopen. "Immers, dan kunnen de echte ouders de kosten niet meer aftrekken. Ook bij hun werkgever kunnen ze niet aankloppen, want die kan de kosten van de kinderopvang niet meer vergoeden. De kosten voor kinderopvang tikken dan zwaar aan voor de werkende ouders. Het gevolg hiervan kan zijn dat de minst verdienende ouder, in veel gevallen de vrouw, besluit om dan maar met werken te stoppen."