Bijna twee jaar sprak Gibson met een keur aan goeroe's, om zijn bevindingen op te tekenen in zijn bestseller Rethinking the future. Onder dezelfde titel organiseert het Bossche bedrijf Infocare komende dinsdag een congres, waar naast Gibson onder meer ook de econoom Lester Thurow zijn licht zal laten schijnen over het nieuwe millennium. Voor zover mogelijk, althans.

Want het valt niet mee om het steeds hogere tempo van veranderingen bij te benen. Zelfs niet als je een goeroe bent. Gibson spreekt van de 'veranderingsbom', die het resultaat is van twee hoofdbestanddelen: globalisering en techniek. "Die twee versterken elkaar. Techniek heeft de wereld kleiner gemaakt en daardoor verspreidden nieuwe technieken zich weer sneller."

De schokken die dat teweeg kan brengen, zijn niet langer alleen bedreigingen voor de kleinere bedrijven, benadrukt de Brit. "Vroeger hielp technologie vooral de grote bedrijven, want die konden zich de dure machines en apparaten veroorloven. De prijs van computertechnologie is inmiddels zo ver gedaald, dat het kleine ondernemingen juist in staat stelt om groot te worden. In mijn BMW 5-serie zit net zoveel elektronica als in de Apollo elf-raket naar de maan."

Het grootste probleem is nog wel dat de gevestigde orde de schokken vaak helemaal niet aan ziet komen. "Bedrijven als Kodak, Xerox, IBM en General Motors zagen in de jaren vijftig en zestig de toekomst als meer van hetzelfde, maar dan beter. IBM lette niet op Apple, dat in een garage begon. Een vriend van mij werkte in de jaren zeventig als student bij Siemens. Hij kreeg de mooie opdracht om te berekenen hoeveel telexmachines er nodig waren in het jaar 2000. Miljoenen en nog eens miljoenen, zo luidde de uitkomst. Uiteindelijk sneuvelde de telex door de komst van de fax. En nu hebben we weer e-mail."

Gezien het enthousiasme waarmee het bedrijfsleven het internet omarmt, lijkt dit soort fouten tot het verleden te behoren. Met de nadruk op lijkt, meent Gibson. "Techniek stelt bedrijven in staat dingen sneller en effectiever te doen. Maar al te vaak doen ze de verkeerde dingen sneller en effectiever. Het is the same old stuff, maar dan geautomatiseerd. Vooral de financiële wereld worstelt daarmee. Een verzekering via internet is wel gemakkelijk, maar op die manier krijg ik nog steeds geen goede informatie over een ingewikkeld product. En juist dát wordt steeds belangrijker."

De uitdaging is duidelijk, meent Gibson: techniek gebruiken voor dingen die nu nog niemand doet. "Amazon.com bijvoorbeeld is het internet gaan gebruiken voor de verkoop van een enorme collectie boeken. Qua techniek had iedereen dat kunnen doen."

Uiteraard is het aan de bedrijven zelf om met goede ideeën op de proppen te komen. Al helpt de door Gibson opgerichte, uiteraard virtuele, 'rethinking group' ze graag het denkproces een beetje op gang te brengen. Niets om je voor te schamen: op de website van bovenvermelde groep staan foto's van Gibson in het gezelschap van onder meer de Britse premier Tony Blair en Microsoft-baas Bill Gates.

De grote, wijdvertakte conglomeraten die met militaire precisie het productieproces dirigeren, krijgen het moeilijk, voorspelt Gibson. "Door de opkomst van de informatiemaatschappij is de weg die de meeste organisaties volgden, doodlopend. Er zit niets anders op dan de woestijn in te rijden. Maar dan heb je aan een Jeep meer dan aan een Rolls Royce."