De KLM neemt volgend jaar met Alitalia een besluit over een mega-vliegtuigorder. Het gaat daarbij voor de KLM voornamelijk om vervanging en harmonisatie van de bestaande vloot. Voor Alitalia betekent het ook vlootuitbreiding.

President-directeur drs. Leo van Wijk heeft gisteren gezegd dat daarmee miljarden zijn gemoeid. De KLM heeft voor de vlootkeuze juist een intensieve studie afgerond. "Op grond daarvan nemen wij, en ook Alitalia, in 2000 een beslissing", aldus de KLM directeur, die aanvulde dat mogelijk ook Northwest bij de aankoop van nieuwe toestellen wordt betrokken.

Het gaat om de moderne Airbus A 330 en A 340 toestellen en om Boeings 747-400 en om Boeings 777, de iets kleinere jumbo. De nieuwe toestellen moeten bij de KLM de 20 jaar oude Boeings 737 300, alsmede de Boeings 767 en de MD 11-toestellen van McDonnell Douglas (die niet meer worden gemaakt) gaan vervangen.

Het werd niet duidelijk hoeveel toestellen de totale order zal tellen. Maar het gaat om zeker enkele tientallen jumbo's, aangevuld met eventuele bestellingen van Northwest Airlines en andere partners moet het totaal een mammoetorder beslaan, waar de aartsrivalen Airbus en Boeing achter de schermen nu al jacht op maken.

Dit bleek gisteren bij de presentatie van de halfjaarcijfers. KLM meldde een forse 57,8% terugval van de nettowinst in het tweede kwartaal van ƒ361 miljoen vorig jaar naar dit jaar ƒ152 miljoen.

Het bedrijfsresultaat over het afgelopen eerste halfjaar dook van ƒ377 miljoen in 1998 naar ƒ291 miljoen. De daling in het tweede kwartaal was aanmerkelijk lager dan in de eerste drie maanden van het lopende boekjaar.

Het positieve effect van veel beter bezette vliegtuigen werd meer dan tenietgedaan door het negatieve effect van de hoge brandstofprijzen en de zware concurrentie met te lage tarieven als gevolg van overcapaciteit op de met name de Noord-Atlantische route.

"Gezien de omstandigheden zijn onze resultaten niet teleurstellend", vond KLM directeur Van Wijk. "We hebben nog steeds onze leidende positie weten te behouden, dank zij onze alliantiestrategie." De KLM rekent voor de rest van dit jaar op een doorzettende verbetering.

De KLM-president drong voor de hele luchtvaartindustrie aan op consolidatie van de capaciteit met als doel noodzakelijke hogere marges. "De eerste tekenen van verbetering zijn merkbaar. Alhoewel nog geen sprake is van structureel herstel gaan we af op de lichtpuntjes aan het eind van de tunnel", zei hij.

De passagiersgroei, die bij de KLM in het eerste kwartaal nog stagneerde, nam in het tweede kwartaal toe met 1%. De passagiersgroei in de duurdere business class, de ruggengraat voor iedere luchtvaartmaatschappij, bedroeg zelfs 5%. De geconsolideerde bedrijfsinkomsten stegen met 1%, terwijl de geconsolideerde bedrijfslasten met 4% stegen.

Het vrachtvervoer vertoont sinds begin 1999 een gezonde groei na de economische verbetering in de Azië/Pacific regio. De trend zet zich voort en vindt ook een weerslag in de halfjaarcijfers, waarin de groei 6% bedroeg. Hoewel de gemiddelde vrachtopbrengst per tonkilometer vervoer nog steeds lager was dan het niveau van vorig jaar, is ook die trend positief.

De bemoedigende opleving in de sector van de luchtvracht kon voor de KLM (nog) evenmin de nadelige kosteneffecten voldoende drukken.

"We voelen ons na de slechte periode sterker dan toen we erin gingen. We zijn ook sterker dank zij onze nieuwe alliantie met Alitalia, die vanaf 1 november voor passagiers en vracht volledig haar beslag heeft gekregen", aldus Van Wijk.

Hij haalde opmerkelijk fel uit naar de concurrenten, Air France British Airways, Swissair en Lufthansa die afgelopen zomer maar liefst 14% meer capaciteit in de markt hebben gezet. "Op de Noord-Atlantische route zelfs dik 17%", zei hij. De KLM-bijdrage aan de capaciteit lag niet hoger dan 7-8%.

De kritiek dat de KLM bij de alliantievorming stil zou staan, pareerde Van Wijk. "We hadden als eerste een voorsprong. Nu anderen ons proberen in te halen lijkt het alsof we stilstaan", zei hij.

"Allianties die nu sterker lijken te groeien, zitten ook wat losser in elkaar. Dat blijkt wel omdat er ook al het een ander uit elkaar begint te vallen", vervolgde de KLM topman, doelend op het luchtvaartverbond rond Swissair, waaruit Delta Airlines, Singapore Airlines en Austrian Airlines zijn vertrokken. Op aansluiting van Swissair bij het pact van KLM, waarover wordt gespeculeerd, wilde hij niet ingaan.

Swissair-president Jeff Katz zei enkele dagen geleden in een exclusief gesprek met deze krant echter dat aansluiting bij de KLM-alliantie is besproken, maar nu niet meer aan de orde is.