Leemhuis houdt eer aan zichzelf
door Lieke Jongbloed en Fred Pruim
DEN HAAG, donderdag
Joan Leemhuis-Stout (VVD) is gisteren opgestapt als
commissaris van de Koningin van de provincie Zuid-Holland. Dat gebeurde
nog voordat het debat in Provinciale Staten over de bankiersaffaire was
begonnen.
Direct daarna maakte Gedeputeerde Jan Heijkoop (CDA)
eveneens bekend zijn functie vacant te stellen. De in opspraak geraakte
hoogste ambtenaar van de provincie, griffier A. Korff, moet eveneens
voor zijn baan vrezen. Aan Gedeputeerde Staten is gevraagd over zijn
toekomst te beslissen.
Primeur
Daarmee komt het totaal aantal opgestapte
Zuid-Hollandse bestuurders in de fors uit hand gelopen bankierszaak op
vier. Eerder al ruimde PvdA-gedeputeerde Arie de Jong het veld, terwijl
zijn partijgenoot Jaap Wolf afgelopen maandag bekend maakte het bijltje
erbij neer te gooien. Kasgeldbeheerder Karel Baarspul zit nog altijd
geschorst thuis. De 53-jarige Joan Leemhuis is overigens de eerste
commissaris van de Koningin in de Nederlandse politieke geschiedenis
die zich gedwongen voelt voortijdig ontslag te nemen.
In een toelichting op haar besluit onthulde Leemhuis dat
zij al drie weken geleden besloten had om op te stappen, ruim twee
weken vóór het verschijnen van het vernietigende rapport
van de commissie-Van Dijk. Afgelopen maandag diende ze haar ontslag in
bij minister Peper van Binnenlandse Zaken. "De verdere toekomst
van de provincie Zuid-Holland is niet mijn toekomst", aldus
Leemhuis in haar verklaring.
Bij haar beslissing om te vertrekken heeft mede de
beeldvorming in de media een rol gespeeld. "Het ging er eigenlijk
alleen nog maar om of ik zou aanblijven of zou opstappen. Maar de zaak
gaat niet alleen om personen, maar om beleidskeuzes, om beslissingen
van Gedeputeerde Staten en Provinciale Staten en om het functioneren
van delen van het ambtelijk apparaat." Leemhuis gaf aan haar
uiteindelijke conclusie te hebben getrokken op basis van twee
beweegredenen. "Het was niet alleen de indringendheid van de
gebeurtenissen, maar ik voelde dat men altijd zal blijven zoeken naar
onvolkomenheden in mijn functioneren."
Heijkoop
Evenals de commissaris van de Koningin legde ook
gedeputeerde Jan Heijkoop zijn functie neer. Net als zijn maandag al
vertrokken collega Wolf hekelde hij de onderzoekscommissie, die wel
stevige kritiek had op zijn werk, maar hem niet had gehoord. De twee
opgestapte gedeputeerden zaten in 1995 in het college, dat destijds in
het geheim besloot om te gaan bankieren.
Alle fracties in Provinciale Staten vonden het besluit
van Leemhuis en de beide gedeputeerden om op te stappen "moedig,
maar onontkoombaar. Het is een juiste beslissing, die genomen moest
worden om het vertrouwen in het openbaar bestuur in deze provincie
terug te winnen", aldus VVD-fractievoorzitter C. Aptroot.
Op verzoek van minister Peper van Binnenlandse Zaken
blijft Leemhuis nog even op het Provinciehuis zitten, tot het moment
dat er een waarnemend commissaris is aangesteld. Dat zou al binnen
enkele dagen kunnen zijn.
Peper komt snel met
opvolger Leemhuis
Van onze parlementaire redactie - DEN HAAG, donderdag
Minister Peper (Binnenlandse Zaken) komt zo snel
mogelijk met een voordracht voor een tijdelijk opvolger van de
opgestapte commissaris van de Koningin Leemhuis. De waarnemend
commissaris zal ook van VVD-huize zijn.
De bewindsman vindt dat Leemhuis de juiste beslissing
heeft genomen door af te treden. "Ik respecteer haar besluit en
deel de afweging. Zij bewijst het openbaar bestuur hiermee een
dienst", aldus de PvdA-bewindsman.
VVD-leider Dijkstal stelde eveneens dat het Leemhuis
siert dat ze haar portefeuille ter beschikking heeft gesteld. CDA'er
Van der Hoeven heeft ook respect voor het besluit van Leemhuis.
"Ze heeft in de Staten verantwoording afgelegd", aldus Van
der Hoeven. "Er moet nu iemand komen die de trap verder schoon
veegt en ook de ambtenaren doorlicht."
Leemhuis zal, zo verwacht Peper, nog een korte
termijn aanblijven. "Dan heb ik het eerder over enkele dagen,
misschien een week, maar niet over maanden", aldus Peper.
De VVD'ers Luteijn, oud-voorzitter van de
VVD-senaatsfractie, Henk Koning, ex-president van de Algemene
Rekenkamer en waarnemend burgemeester Beelaerts van Blokland van
Hengelo, worden hiervoor genoemd. Ex-minister Winsemius wordt gezien
als een goede kandidaat.
Ook wordt er gespeculeerd welke liberaal definitief
commissaris van de Koningin wordt. Burgemeester Jan Franssen van
Zwolle, opnieuw ex-minister Pieter Winsemius, burgemeester Van de Berg
van Bergen op Zoom en de ex-staatssecretarissen Linschoten en Terpstra
zijn kanshebbers. VVD-Kamerlid Patijn zou een goede kans maken, maar
die ziet vooralsnog meer in een internationaal vervolg van zijn
carrière.
|