Het geheime leven
van 'Dokter Dood'
Van onze correspondent - JOHANNESBURG, dinsdag
In Zuid-Afrika wordt het nu al het meest sensationele
proces van de eeuw genoemd. Voor het Hooggerechtshof van Pretoria staat
sinds gisteren de hartchirurg Wouter Basson terecht, ook wel 'Dokter
Dood' genaamd.
Hartchirurg Wouter Basson, alias 'Dokter Dood', verlaat in Pretoria
de rechtszaal, waar gisteren voor het Zuid-Afrikaanse hooggerechtshof
het proces begon tegen het voormalige hoofd chemische oorlogsvoering
van het apartheidsbewind.
FOTO: AP
Hij zou als hoofd chemische oorlogsvoering van het
apartheidsbewind verantwoordelijk zijn geweest voor de moord op
tenminste 16 mensen, het verstrekken van gif dat aan nog eens 200 het
leven kostte en fraude voor 80 miljoen rand, ruim 27 miljoen gulden.
Basson (49) leidde in de jaren '80 het uiterst geheime
'Project Coast', opgericht door de apartheidsregering, zogenaamd om het
land te verdedigen tegen chemische oorlogsvoering maar in feite bedoeld
om Zuid-Afrika in staat te stellen zijn tegenstanders met chemische
middelen uit de weg te ruimen.
'Dokter Dood' stelde zijn opdrachtgevers niet teleur.
Via spionage en andere slinkse middelen legde hij de hand op Russische,
Amerikaanse en Britse informatie en bouwde hij in Zuid-Afrika een
dodelijk arsenaal op van chemische en biologische middelen, gehuisvest
in het onschuldig klinkende bedrijf Roodeplaat Research Laboratories,
even buiten Pretoria.
Maar hij deed meer, zonder dat de regering ervan wist.
Met de geldstromen die Project Coast uit een geheime defensie-kas
ontving, stichtte Basson over de hele wereld allerlei maatschappijtjes
om zijn spionagewerkzaamheden te verdoezelen. Maar die bv'tjes
bestonden slechts in naam en waren alleen bedoeld om Basson zelf te
verrijken. De miljoenen die Pretoria naar die verre firma's
doorsluisde, kwamen terecht op Bassons talrijke buitenlandse
bankrekeningen.
Opdracht
De zaak tegen Basson kwam in januari 1997 aan het
rollen toen de politie na een tip bij hem thuis meer dan 1000
xtc-tabletten aantrof. Die bleken vervaardigd te zijn door Roodeplaat,
volgens de papieren in opdracht van het ministerie van Defensie, maar
in werkelijkheid voor de drugshandel die Basson kennelijk als
bijbaantje dreef. Bij het onderzoek naar deze zaak kwam aan het licht
dat Basson via de door hem opgerichte buitenlandse bv's massaal fraude
had gepleegd.
Voor de Waarheidscommissie van bisschop Desmond Tutu
werd vorig jaar uit de doeken gedaan dat Project Coast bepaald geen
defensief, maar een agressief karakter had. Hoofdarts van het
Zuid-Afrikaanse leger, Knobel, getuigde dat Bassons laboratorium
allerlei giftige moordwapens vervaardigde, zoals sigaretten met
cyaankali erin, paraplu's met giftige uiteinden en een vorm van
miltvuur waarvan slechts één gram voldoende was om een
miljoen mensen te doden. Knobel verklaarde ook dat Washington en Londen
de laatste blanke regering van Zuid-Afrika hadden gevraagd alle
chemicaliën van Roodeplaat te vernietigen, zodat ze niet in handen
van de bevrijdingsbeweging ANC zouden vallen.
Uit die getuigenverklaringen voor de Waarheidscommissie
vloeien 43 van de in totaal 67 aanklachten tegen Basson voort,
variërend van moord tot medeplichtigheid aan moord. Onder de
slachtoffers van 'Dokter Dood' bevonden zich vijf zwarte tegenstanders
van het apartheidsregime, die door de geheime politie werden ingespoten
met een overdosis spierverslappende middelen die eigenhandig door
Basson waren verstrekt. De vijf stikten toen hun longen verlamd
raakten. Met eenzelfde middel werden 200 leden van de Namibische
vrijheidsbeweging SWAPO door een Zuid-Afrikaanse legereenheid vermoord.
Hun lijken werden boven de Atlantische Oceaan uit een vliegtuig
gegooid. Omdat die moorden buiten Zuid-Afrika plaatsvonden, kon Basson
alleen worden aangeklaagd wegens samenzwering tot moord.
Basson loopt op borgtocht vrij rond, en verricht nog
steeds hartoperaties in een staatsziekenhuis in Pretoria. Zijn
collega-cardiologen noemen hem een briljante arts. Hij was niet alleen
hartchirurg van Pieter Botha, maar ook een persoonlijke vriend van deze
vroegere president. Bassons juridische kosten zullen worden betaald
door de staat, omdat hij is beschuldigd van misdaden die zijn gepleegd
terwijl hij in overheidsdienst was.
Het proces tegen 'Dokter Dood' zal naar verwachting
ruim twee jaar in beslag nemen.
|