Brinkhorst zet omstreden
inkrimpingswet in ijskast
Van een onzer verslaggeefsters - AMSTERDAM, vrijdag
De omstreden Varkenswet lijkt zijn langste tijd te
hebben gehad. Tijdens een speech voor varkenshouders van
boerenorganisatie LTO-Nederland liet minister Brinkhorst (Landbouw)
doorschemeren dat de Varkenswet eigenlijk van de baan is. "Ik zal
naar andere wegen moeten zoeken. Want het is tijd voor duidelijkheid.
Het is vijf voor twaalf. We hebben een situatie van niet-effectieve
wetgeving."
Ook de pijler onder het huidige mestbeleid, het
Mineralenaangiftesysteem (Minas) lijkt haar in de huidige vorm de
langste tijd te hebben gehad.
De kern van het plan van Brinkhorst komt op het volgende
neer. Om aan de Europese Nitraatrichtlijn te kunnen voldoen, mogen de
boeren straks maximaal 170 kilo nitraat uit dierlijke mest per hectare
uitrijden. "Iedere boer is verantwoordelijk voor zijn eigen
mestafzet", zegt Brinkhorst. Dat kan door contracten af te sluiten
met bijvoorbeeld een akkerbouwer, of met een mestverwerker.
Dus in plaats van de aloude productie- en varkens- en
pluimveerechten zal de productieruimte die een boer krijgt voortaan
gebaseerd zijn op de mestafzetmogelijkheden. En daarmee breekt
Brinkhorst met het verleden. Immers, de voorziene kwart inkrimping van
de varkensstapel was gebaseerd op de historische varkens- en
zeugenrechten van de boeren.
LTO presenteerde gisteren aan Brinkhorst haar visie op
de toekomst van de varkenshouderij 'Kwaliteit en verantwoordelijk'. Ook
LTO voorziet in een inkrimping van de varkensstapel, en legt daarbij de
nadruk op mestverwerking.
Voorzitter van de vakgroep varkenshouderij van LTO C.
van Gisbergen vindt dat minister Brinkhorst "positief heeft
gereageerd". "Wij zijn ook voor een mestafzetscenario en
voorzien een inkrimping van de varkensstapel met 20% de komende 10
jaar. Maar de mestafzet versneld invoeren voor 2005 leidt weer tot een
loopgravenoorlog. Er is in de sector de afgelopen twee jaar niets
gebeurd. We waren vleugellam door al die juridische procedures. Zaak is
dat eerst de rust terugkeert. Maar we hebben nu wel een basis om met
Brinkhorst rond de tafel te gaan zitten."
In de praktijk zal de ommezwaai van Brinkhorst
betekenen dat veel boeren, met name varkens- en pluimveehouders, hun
veestapel flink moeten inkrimpen. Dat erkent ook LTO. De varkens- en
pluimveesectoren beschikken in de regel immers niet over flinke lappen
grond waarop de mest kan worden uitgereden. "Wie geen
afzetcontract kan krijgen zal zijn productie moeten staken", aldus
Brinkhorst.
Waarschijnlijk zullen er harde klappen gaan vallen,
gezien het feit dat Brinkhorst voorziet in een sociaal plan. Uit Haagse
bronnen kon worden vernomen dat het zou gaan om een "redelijk
warme sanering" inclusief speciale opkoopregelingen, hulp bij het
vinden van een andere baan voor bedrijfsbeëindigers en sociale
uitkeringen.
"Nederland heeft niets aan een situatie waarin
mensen, hoe sociaal verantwoord ook, bij wijze van spreken achter de
geraniums laat zitten", aldus de bewindsman. Een woordvoerder van
de minister kon nog niets over het bedrag zeggen van een dergelijk
sociaal plan. De verwachting is dat de minister in de eerste helft van
deze maand met besluiten komt.
Brinkhorst móest wel haast maken met een
grondig herzien mestbeleid, omdat de Europese Unie eist dat er voor 3
oktober een nieuw beleid ligt dat voldoet aan de Nitraatrichtlijn.
Nitraten zijn stikstoffen afkomstig uit mest of kunstmest.
Volgens de richtlijn, die Brinkhorst als
oud-topambtenaar nog hielp ontwerpen, mag het nitraatgehalte in de
grond niet hoger zijn dan 50 mg per liter. Volgens het RIVM bevatte het
grondwater in Nederland in 1998 tussen de 100 en 200 mg per liter. Een
fikse overschrijding dus, die Nederland op een fikse boete van de EU
kan komen te staan.
Tot nu toe bestond de pijler van het mestbeleid uit
Minas. Intensieve veehouderijen moeten precies bijhouden wat de aan- en
afvoer is van mineralen op het bedrijf. Milieubelasting kan worden
afgekocht door heffingen te betalen en dat vindt Brinkhorst "niet
kunnen". "We zullen moeten bezien of we de
heffingensystematiek van Minas niet moeten aanpassen."
Het doel van Minas is rond 2008 een evenwicht te krijgen
in de aan- en afvoer van mineralen op de landbouwbedrijven. Echter,
probleem is dat de Nitraatrichtlijn van 2008 is teruggeschoven naar
2003. Daar wringt hem dus de schoen voor Brinkhorst. De
evenwichtsbemesting moet dus al in 2003 bereikt worden maar dat lukt
met de huidige Minas nooit.
PvdA en D66 prijzen Brinkhorst om zijn aanpak.
Volgens deze partijen kiest hij voor een harde, maar onontkoombare en
rechtvaardige aanpak. Alle boeren worden verantwoordelijk, en niet meer
alleen de varkensboeren. "Dit gaat veel verder dan het plan van
Van Aartsen", zegt PvdA-Kamerlid Feenstra. "Maar het is wel
uitvoerbaar." D66'er Ter Veer meent dat na vijftien jaar worstelen
eindelijk de oplossing van het mestprobleem binnen handbereik is. Ook
de VVD en Groen Links reageerden positief.
|