Belgische ministers weg
door dioxine-schandaal

Van onze verslaggevers - AMSTERDAM/BRUSSEL, woensdag

Minder dan twee weken voor de verkiezingen van 13 juni is de Belgische regering in een diepe crisis gedompeld door het kippenschandaal. De twee direct verantwoordelijke ministers, Karel Pinxten van Landbouw en Marcel Colla van Volksgezondheid, hebben gisteravond hun ontslag aangeboden.

Hoewel premier Jean-Luc Dehaene zijn ministers maandag nog in bescherming nam tegen de golf van kritiek, werd hun positie toch al snel onhoudbaar. Het belangrijkste verwijt is dat zij veel te laat maatregelen hebben genomen tegen de vergiftiging van veevoer met het kankerverwekkende dioxine. Minister Pinxten zou zijn ambtenaren opdracht hebben gegeven de zaak in stilte af te handelen om de Belgische pluimveehouderij te beschermen.

Brussel heeft inmiddels een verbod ingesteld op de handel in pluimveevlees, eieren en producten waarin kippen en eieren zijn verwerkt. Daarmee hoopt België een algemeen Europees exportverbod te voorkomen. De Europese Commissie wil dat alle met dioxine besmette producten uit de handel worden genomen. Het veterinair comité van de EU vergaderde gisteren over een mogelijk verbod op export van Belgische kipproducten. Duitsland heeft al gevraagd om een dergelijk exportverbod.

Frankrijk heeft inmiddels dertig kippenfokkerijen stilgelegd die mogelijk het met dioxine besmette veevoer uit België aan hun dieren hebben gevoerd. De Griekse autoriteiten hebben 8,5 ton pluimveevlees en eieren in beslag genomen. Zwitserland heeft de verkoop van 10 ton uit België geïmporteerd kippenvlees verboden.

Gisteren deed de politie een inval bij de vetsmelterij Verkest in Grammene, waar de bron van de vervuiling van het veevoer ligt. Er zijn sterke aanwijzingen dat de vervuilde vetten opzettelijk zijn vermengd met afgewerkt frituurvet, dat is geleverd aan een aantal veevoerderbedrijven.

De VVD-fractie in de Tweede Kamer en de liberale fractie in het Europees Parlement verwijten de Belgische regering grove nalatigheid bij het dioxineschandaal. Landbouwminister Pinxten zou al 6 weken op de hoogte zijn van het vervuilde voer.

Volgens het VVD-Tweede Kamerlid Oplaat wordt de Nederlandse pluimveesector "opgezadeld met het lakse optreden van onze zuiderburen." De VVD meent dat dit schandaal eens te meer bewijst dat er versneld een Europees kwaliteitsbeleid moet worden ingevoerd. Het ministerie van Landbouw wil niet reageren op het lakse optreden van België in de dioxinekwestie.

Op dit moment kunnen Belgische kippen nog steeds in Nederland worden verkocht. Het Productschap Vee, Vlees en Eieren weet echter niet om welke hoeveelheden het gaat. Ook hebben Belgische boeren hun kippen bij Nederlandse slachterijen gebracht. Op die manier zijn de verdachte kippen niet goed meer te traceren.

Het vee- en visvoerconcern Nutreco denkt dat de problemen rond dochter Hendrix UTD nauwelijks effect zullen hebben op de koers van het aandeel. "De 60 bedrijven van Nutreco zijn geografisch goed verspreid. Er is altijd wel ergens een probleem en de ervaring leert dat dat geen effect heeft op de koers", aldus een woordvoerder.

Het dioxineschandaal komt op een zeer ongunstig tijdstip voor de boeren. "Dit kunnen we nu echt niet gebruiken", zegt voorzitter Chr. van Gisbergen van de vakgroep varkenshouderij van LTO-Nederland. "We willen met de voerleveranciers rond de tafel gaan zitten. Als boeren hebben we namelijk totaal geen kijk op wat er in die schakel gebeurt. Er moet strenger worden gecontroleerd, want ons product moet onberispelijk zijn."

De Nederlandse Organisatie voor Pluimveehouders (NOP) spreekt van een "onbegrijpelijke blunder." "We denken wel dat dit incidenteel is. Inmiddels is duidelijk geworden dat aan Nederlands legpluimvee het bewuste voer niet is gevoerd", aldus woordvoerder A. May. May wil dat de pluimveeproducten in de toekomst ook op dioxine worden gecontroleerd; tot nu toe was dat niet het geval.

Dioxine, een verzamelnaam voor enkele honderden stoffen met een gelijke chemische structuur, is een van de giftigste stoffen ooit. Het wordt gevormd bij het verbranden van chloorhoudend afval, zoals pvc's en papier. Ook tijdens de productie van chloorhoudende middelen zoals bestrijdings- of oplosmiddelen kunnen dioxines gevormd worden. Het wordt voornamelijk door vuilverbranders verspreid in de lucht. Koeien eten vervolgens het vervuilde gras op. De dioxine slaat zich daarna op in het vet en in de melk. Met het eten van een besmette braadkip zou de toegestane hoeveelheid dioxine die een mensenlichaam aankan 66 tot 265 keer worden overschreden.

De Belgische ministers Pinxten (l) en Colla wordt laksheid verweten in het dioxine-schandaal. Pinxten zou al in april op de hoogte zijn geweest van de aanwezigheid van het kankerverwekkende dioxine in veevoer.

FOTO: Reuters