Doorstart kabinet-Kok dichtbij
Van onze parlementaire redactie - DEN HAAG, woensdag
Informateur Tjeenk Willink (foto) heeft gisteren in
zijn lijmpoging van het paarse kabinet een doorbraak bereikt.
De paarse onderhandelaars Melkert (PvdA), Dijkstal (VVD)
en De Graaf (D66) sloten gisterochtend onder
zijn leiding een akkoord over de invoering van een niet bindend
raadgevend referendum binnen twee jaar.
Tegelijkertijd wordt alles op alles gezet om het
correctief wetgevingsreferendum in 2003 ingevoerd te krijgen, dat het
nieuwe raadgevende referendum dan weer vervangt.
Bijlmerdebat
Of de lijmpoging uiteindelijk succesvol is zal pas
blijken na het cruciale debat over de Bijlmerramp, waar onder meer
vice-premier Borst zwaar onder vuur ligt.
Bijna twee weken na de Nacht van Wiegel in de Eerste
Kamer, waarna door toedoen van D66 een kabinetscrisis uitbrak, is een
doorstart van het tweede kabinet-Kok dichtbij.
Hoewel D66 aanvankelijk nadat de Eerste Kamer het
referendum verwierp aandrong op vervroegde verkiezingen, wil de
kleinste coalitiepartij toch terugkeren aan de paarse regeringstafel.
De Graaf zei gisteren dat wat hem betreft de belangrijkste stap genomen
is en dat D66 verder geen bijzondere eisen op tafel legt.
Cadeautjes
"Er ligt nu een referendumrecht voor burgers in
deze kabinetsperiode. Sommige partijen zijn van heel ver moeten komen
om dat te accepteren. Het gaat verder voor ons niet om
cadeautjes", aldus een tevreden De Graaf.
CDA-leider De Hoop Scheffer hoont de plotselinge
ommezwaai van regeringspartij D66. "Een kinderhand is snel
gevuld", aldus De Hoop Scheffer. "Ik vraag me af waar dit
gedoe allemaal voor nodig is geweest."
GroenLinks-voorman Rosenmöller stelt dat de
geloofwaardigheid van D66 op het spel staat. Rosenmöller herinnert
De Graaf eraan dat D66 eerder het opnieuw indienen van het
referendumvoorstel eerst afdeed als een fopspeen. "Thom de Graaf
gaat nu akkoord met iets wat hij eerder een fopspeen heeft genoemd. Hij
komt weinig geloofwaardig over", meent Rosenmöller.
Premier Kok was vrij optimistisch over de afloop.
"Het lijkt de goede kant op te gaan", reageerde de
minister-president.
Hobbels
De komende dagen wil Tjeenk Willink een punt zetten
achter zijn opdracht. "Ik wil van de fractievoorzitters weten of
dit de belangrijkste en of dit de enige hobbel is geweest", aldus
Tjeenk Willink.
VVD-leider Dijkstal constateert dat er niet is afgeweken
van het regeerakkoord. "Er ligt nu precies hetzelfde op tafel,
alleen het is niet bindend. Dus wij zijn zeer tevreden", aldus de
liberaal. "De grootste hobbel is genomen."
VVD-senator Hans Wiegel is niet principieel tegen het
niet-bindende raadgevende referendum. De liberaal heeft er begrip voor
dat het paarse kabinet wordt gelijmd. Wel uitte hij gisteren kritiek op
D66. "De partij heeft in eerste instantie zeer opgewonden
gereageerd op het sneuvelen van het referendum. Ze hadden de zaak niet
duidelijk voor ogen. Ze hebben strategisch en tactisch niet altijd even
verstandig geopereerd", meent Wiegel.
Morgen en vrijdag bespreekt het trio fractievoorzitters
onder leiding van Tjeenk Willink nog enkele aanscherpingen op het
gebied van staatkundige vernieuwing. Het gaat hier om afspraken uit het
regeerakkoord over de gekozen burgemeester en een verandering van het
kiesstelsel. De verwachting is echter dat dit geen grote problemen zal
opleveren.
D66 accepteerde uiteindelijk het raadgevende
referendum, dat in 2001 zal worden ingevoerd. Alleen over wetten die in
de Tweede en Eerste Kamer zijn aangenomen kan een referendum worden
georganiseerd. Verder zijn er tal van uitzonderingen waarover geen
referendum kan worden gehouden, zoals bij grote infrastructurele
projecten, begrotingen en uitgaven voor het Koninklijk Huis.
Drempels
Hiervoor blijft onder meer de hoge drempels gelden van
40.000 burgers die het verzoek voor een volksraadpleging moeten
indienen en de 600.000 handtekeningen die nodig zijn om een dergelijke
volksraadpleging te houden.
Volgens Tjeenk Willink is een grondwetswijziging voor
het raadgevende referendum niet nodig. "Het is gekoppeld aan de
invoering van het correctief wetgevingsreferendum en het past binnen de
constitutionele grenzen", aldus Tjeenk Willink.
In het nieuwe wetsvoorstel is echter wel een vervaldatum
opgenomen. Het nieuwe raadgevende referendum loopt op 1 januari 2005
af. Voor die tijd moet het correctieve wetgevingsreferendum zijn
ingevoerd.
Als de Eerste Kamer opnieuw het correctief
wetgevingsreferendum tegenhoudt, dan staat D66 met lege handen.
"Het lijkt me uitgesloten dat een nieuw kabinet het referendum
weer gaat terugdraaien", meent De Graaf (D66).
|