Bedrijvenpark Avantis
overschrijdt grenzen

door Alexandra van den Bos - HEERLEN/AKEN, zaterdag

Een bedrijfsterrein precies op de Nederlands-Duitse grens waar de ondernemer mag kiezen onder welke nationale wetgeving hij wil vallen. Dat lijkt onmogelijk en is nu ook nog illegaal, maar het wordt straks werkelijkheid op honderd hectare grond, tussen het Limburgse Heerlen en het Duitse Aken.

Avantis heet dit grensverleggende bedrijfsterrein in aanbouw en de eerste grote belangstellenden hebben zich al gemeld: de telecombedrijven Libertel en Ericsson. De ondernemers willen niet wachten totdat men in Den Haag en Bonn de Duitse en Nederlandse wetten op elkaar heeft afgestemd, zo kreeg de vaste Kamercommissie van Binnenlandse Zaken onlangs te horen tijdens een bezoek aan het eerste grensoverschrijdende bedrijfsterrein in de Europese Unie. Onder het motto 'Eén Europa begint met het oplossen van de grensproblemen' zijn de grondwerkzaamheden voor de bouw van Avantis dan ook eind vorig jaar gestart.

Het project, waar onder andere de gemeenten Heerlen en Aken aandeelhouder in zijn, begon met het op elkaar afstammen van de Duitse en de Nederlandse bestemmingsplannen. "Een hele grote en zware klus, die enkele jaren in beslag heeft genomen", vertelt Han Hardy, directeur van Avantis. "We zijn met de juristen bij elkaar gaan zitten en er rolde uiteindelijk een uniek boekwerk uit." Vervolgens moest een groot aantal landbouwbedrijven worden uitgekocht en het bestemmingsplan van de grond worden gewijzigd. Uiteindelijk resulteerde dat in veertig hectare Nederlands land en zestig hectare Duitse bodem.

Alle op het eerste gezicht onoplosbare grensobstakels gaat de directie samen met de aandeelhouders met praktijkoplossingen te lijf. Het eerste probleem diende zich aan toen bleek dat volgens de Duitse wet grond die je aan de natuur onttrekt om er industrie te vestigen, ergens anders moet worden gecompenseerd. "Wij besloten op dat moment om voortaan bij alle grensproblemen uit te gaan van de strengste wet. Gefinancierd door Avantis werden in de buurt van het nieuwe bedrijfsterrein tientallen hectaren Duitse intensieve landbouwgrond omgezet in extensief door boeren bewerkte grond", aldus Hardy. "In ons businessplan hebben we vier miljoen gulden, verspreid over tien jaar, gereserveerd ter compensatie."

De gemeenten Aken en Heerlen hebben er alles aan gedaan om het grensoverschrijdende bedrijfsterrein van de grond te krijgen. De regio kampt sinds de sluiting van de mijnen in de jaren zeventig met hoge werkloosheidscijfers, die gemiddeld rond de 13 procent schommelen. Libertel en Ericsson willen in totaal ƒ40 miljoen investeren in nieuwe test- en opleidingscentra voor telefonie en dienstverlening. Dat levert 50 à 60 nieuwe arbeidsplaatsen op. Avantis is verder in gesprek met vijf andere bedrijven. "Die hebben nu elk gemiddeld tien mensen in dienst maar willen uitgroeien naar ongeveer 50 per bedrijf. Als je daar een stuk of tien van hebt, is dat een mooi begin", aldus Hardy.

De directeur van Avantis stelt dat het bedrijfsleven duidelijk behoefte heeft aan een terrein van hooggekwalificeerd niveau, dat bestemd is voor high-techbedrijven en een goede verbinding heeft met de snelweg. Aantrekkelijk voor de bedrijven is dat zij ook als ze op het Duitse deel van Avantis zijn gevestigd voor Nederlandse stroom kunnen kiezen, die zo'n 30 procent goedkoper is. Uniek is ook dat bij het telefoneren binnen het bedrijfsterrein altijd het lokale tarief in rekening wordt gebracht en niet het internationale.

"Het is onvoorstelbaar, maar hier werkt iedereen met elkaar samen. De Nederlandse en Duitse aannemers, de juristen, de ondernemers. De grens is voor ons geen obstakel maar een uitdaging. Overal bedenken we een praktische oplossing voor", aldus Hardy.

Ook over het zich in de nabije toekomst aandienende probleem van de fiscus wordt al druk nagedacht. Avantis wil dat elke ondernemer kan kiezen onder welke nationale wetgeving hij wil vallen. "Ik kan me voorstellen dat een Nederlands bedrijf op het Nederlandse deel van het terrein toch graag onder de Duitse fiscus wil vallen omdat het veel exporteert naar dat land. Dat is heel aantrekkelijk en moet bij ons mogelijk worden", vertelt Hardy.

De Avantis-directeur is er vast van overtuigd dat die mogelijkheid er ook komt. Hij gaat niet wachten op het groene licht van staatssecretaris De Vries (Binnenlandse Zaken), die zich op dit moment buigt over het voorstel van de werkgroep Rijnen om grensoverschrijdende bedrijfsterreinen in te stellen. "Ook al is het juridisch nog niet zo ver, wij gaan met de belastinginspecteurs van de regio Aken en Heerlen om de tafel zitten en dan bedenken we onze eigen regels. Iedereen vindt het een zeer belangrijk experiment. Dit is het begin van een ontwikkeling die later veel groter wordt. Hoe dichter bij de grens, hoe verder weg één Europa lijkt te liggen? Dat onderschrijf ik niet. Avantis zal laten zien dat dat niet hoeft en dat landen en mensen kunnen integreren", zegt Hardy strijdvaardig.

Het grensoverschrijdende bedrijvenpark Avantis biedt ondernemers keuze tussen Nederlandse of Duitse wetgeving.