KPN: aantijgingen onzin
Van een onzer redacteuren - HILVERSUM, maandag
CDA-kamerlid Hans Hillen noemt het "een ernstige
zaak", zijn PvdA-collega Marjet van Zuijlen is
"verontrust" en fractieleider Paul Rosenmöller van Groen
Links is "geschokt." Inschakeling van de FIOD of de Algemene
Rekenkamer wordt door de kamerleden niet uitgesloten en natuurlijk komt
er een debat.
KPN stond gisteravond in de vuurlinie, nadat de
actualiteitenrubriek Netwerk had onthuld dat het telecombedrijf vanaf
1994 steekpenningen zou hebben betaald in Indonesië. Begin dit
jaar beschuldigde hetzelfde programma KPN van het betalen van smeergeld
in Tsjechië. Net als toen ontkent KPN dat er dubieuze gelden naar
individuele personen zijn gevloeid die waren gelieerd aan de regering
van de toenmalige president Soeharto.
In 1994 nam KPN voor 90 miljoen dollar (zo'n 180
miljoen) een belang van 30% in de Indonesische onderneming BEC, dat
staat voor Bakrie Electronic Communications, een dochter van het
conglomeraat Bakrie and Brothers. Via BEC wilde KPN een entree krijgen
op de telecommarkt in Indonesië.
Volgens oud-manager Luc Steegmans, inmiddels vertrokken
bij KPN, was de deelneming in BEC "een niet haalbare zaak."
Zijn mening werd bevestigd door een rapport van het accountantskantoor
Coopers & Lybrand. De waarde van BEC was nul, aldus dit kantoor,
dat ook een aantal rekeningen controleerde dat dit bedrijf voor
adviezen en technische assistentie had betaald aan twee ondernemingen
in Hongkong.
Naar Noller Communication ging 9 miljoen dollar, naar
Far East Financial Services ging 4,5 miljoen dollar. In totaal dus 13,5
miljoen dollar, een bedrag dat volgens anoniem gehouden getuigen is
doorgesluisd naar hoge Indonesische functionarissen die tot de clan van
Soeharto behoorden.
KPN stelt dat BEC een aantal interessante contracten met
de Indonesische PTT had, die ook echt zijn uitgewerkt. "Het was
geen gebakken lucht. Dat het later verkeerd afliep, kwam door de
economische crisis." KPN moest namelijk in 1997 deze deelneming
volledig afschrijven. "Wij hebben nooit nep-rekeningen
betaald", aldus KPN, dat in 1994 nog volledig dochter was van de
Nederlandse staat.
De tweede kwestie speelde in 1996, toen KPN (inmiddels
nog voor 44% in staatshanden) voor 300 miljoen dollar een belang nam in
het mobiele netwerk Telkomsel, tot dat moment in handen van twee nauw
met de Indonesische overheid gelieerde bedrijven: PT Telkom en Indosat.
KPN zocht voor deze deelneming contact met de toenmalige minister voor
toerisme en telecom Joop Ave. Deze zou KPN min of meer hebben gedwongen
akkoord te gaan met de volgende constructie: Aves vriend Setiawan
Djody, een bekende zakenman, moest 5% van de aandelen in Telkomsel
krijgen. De lening van 91 miljoen dollar die hiervoor nodig was, kwam
van een bank in Jakarta die een garantie eiste. KPN stelde zich, onder
druk van Ave, voor het bedrag garant.
De garantie die KPN aan de bank gaf, heeft de vorm van
een put-optie met een uitoefenprijs van 91 miljoen dollar. De uiterste
uitoefendatum voor deze put-optie is medio 2001. Deze deal werd niet
opgenomen in het jaarverslag 1996 van KPN. Dat gebeurde pas een jaar
later, na het uitbreken van de Azië-crisis. Het papieren risico
van KPN bedroeg eind 1998 ongeveer 200 miljoen gulden, zo geeft het
telecombedrijf zelf toe.
Maar in de praktijk is dit risico er niet, aldus
woordvoerder M. Potman gisteravond. "Als Djody niet aan zijn
verplichtingen kan voldoen, is ons risico het verschil tussen 200
miljoen gulden en de waarde van het aandelenpakket van 5%. Aangezien de
mobiele telefonie ook in Indonesië een booming businessis,
hebben we er vertrouwen in dat de aandelenkoers gunstig zal zijn.
Telkomsel is inmiddels de grootste aanbieder van mobiele telefonie
geworden in Indonesië."
Volgens Potman is KPN met de 5%-constructie akkoord
gegaan, omdat het eigenlijk een belang van 25% in Telkomsel had willen
hebben. "Met de huidige ruim 17% en straks die 5% erbij komen we
aardig in de buurt van onze doelstelling." Djody is niet
rechtstreeks betaald, aldus de KPN-zegsman, maar via een
voorfinanciering bij de bank "hetgeen in Azië een
gebruikelijke transactie is."
|