FNV eist meer zeggenschap
over werktijden personeel

door Rob Sebes - AMSTERDAM, maandag

Werknemers moeten meer zeggenschap krijgen over hun eigen werktijden. Vooral de begin- en eindtijden van de werkdag zijn in Nederland nog te star. Met meer keuzevrijheid snorren werknemers vanzelf de meest flexibele werktijden op, waardoor het fileleed aanzienlijk afneemt.

Dat bepleit voorzitter Lodewijk de Waal van de vakcentrale FNV. De Waal ergert zich aan de "platte campagne" die de ANWB volgens hem tegen rekeningrijden voert. "Het kan niet zo zijn dat we met z'n allen in dit land constateren dat er een fileprobleem is en dat we vervolgens een redelijke oplossing afwijzen", zegt De Waal. "De oplossing van almaar nieuwe wegen bouwen is eindig. Wij weten geen beter idee dat op korte termijn werkt dan rekeningrijden ."

De FNV steunt, in tegenstelling tot de werkgeversorganisaties, in grote lijnen de plannen van minister Netelenbos (Verkeer en Waterstaat) voor rekeningrijden, "in de wetenschap dat de meerderheid van onze leden tégen is", aldus De Waal. "We gaan het onze achterban uitleggen. Het is de plicht van een grote maatschappelijke organisatie als de onze om duidelijk te maken dat er soms een lastenverzwaring nodig is, omdat anders de kwaliteit van belangrijke publieke voorzieningen zienderogen daalt."

De Waal beseft dat de FNV voor een zware opgave staat. "De auto heeft iets magisch, gaat altijd gepaard met emoties. Het is een huisje op wielen. Dat vertaalt zich ook in het bedrijfsleven. Kom je als werkgever aan de auto, dan leidt dat tot een opstand van het personeel. Daarnaast moet de FNV met meerdere belangen rekening houden. Met die van alle werknemers, maar ook met die van het personeel in het openbaar vervoer. En met het milieu. Het is dus moeilijk ons op het gebied van rekeningrijden te profileren. Toch deinzen we er niet voor terug."

De steun van de FNV voor rekeningrijden staat of valt wel met de besteding van de opbrengst. De Waal: "De volledige opbrengst van rekening rijden moet worden besteed aan de verbetering en uitbreiding van het openbaar vervoer. Van het geld moeten diverse knelpunten in de mobiliteit worden opgelost. Er moet dus geen cent aan burgers en bedrijven worden teruggegeven in de vorm van lastenverlichting."

In de opstelling van de FNV lijkt echter een tegenstrijdigheid te zitten. Aan de ene kant steun verlenen aan rekeningrijden, aan de andere kant de kosten van de tolheffing tijdens de spitsuren doorschuiven naar het bordje van de werkgevers. Immers, de FNV-bonden zullen bij de cao-onderhandelingen eisen dat de werkgevers voor de kosten van rekening rijden opdraaien. Ondernemingsraden dienen dezelfde opstelling in te nemen, aldus de FNV.

"Daar zit geen tegenstrijdigheid in", meent De Waal. "Als je de kosten bij de werkgevers legt, is dat ook een prikkel om de spitsuren te gaan mijden. Werkgevers worden zich er bewust van dat zij hun vervoersmanagement beter moeten regelen. Zij moeten hun personeel dan slimme vormen van kostenvergoedingen gaan geven. Voorbeeld: een werknemer die met de auto naar de zaak komt, moet parkeergeld betalen. Zijn collega die met het openbaar vervoer komt, krijgt dat zelfde bedrag als toeslag op het salaris in het handje. Of beperk, zoals wij zelf gedaan hebben, de regeling van leaseauto's voor nieuwe personeelsleden."

Een ander belangrijk middel om de kosten van rekeningrijden te drukken is het verschuiven van de werktijden, aldus De Waal. Uit onderzoeken van de werkgeversorganisaties VNO-NCW en MKB-Nederland blijkt dat de meeste bedrijven zeggen dat zij hun begin- en eindtijden niet kunnen veranderen. Dit in verband met de werktijden die leveranciers en klanten hanteren.

"Ach, volgens de werkgevers was arbeidsduurverkorting onmogelijk. Sinds ik vakbondsbestuurder ben, is de werkweek van 42 naar 36 uur gedaald. Er is dus altijd een zeker conservatisme bij de werkgevers. Dat is ook in het geval van rekeningrijden een beetje onzin."