'Bedrijven buitenspel in
nieuwe sociale stelsel'
door Rob Sebes - AMSTERDAM, woensdag
De bedrijfssectoren dreigen grotendeels buitenspel te
worden gezet bij de uitvoering van de sociale zekerheid. De huidige
plannen van het kabinet, die vrijdag in de ministerraad worden
besproken, bieden de sectoren nauwelijks ruimte voor een eigen inbreng
bij het aan de slag helpen van wao'ers en werklozen.
Deze kritiek komt van voorzitter Rein Douze van de
sectorraad Cultuur & Audiovisueel en voorzitter Piet Kalle van de
sectorraad Detailhandel & Ambachten.
"De politiek verlangt van alles van ons, maar geeft
ons, zoals het er nu voorstaat, niet voldoende mogelijkheden om onze
eigen verantwoordelijkheid te nemen", aldus beide voorzitters.
De sectorraad van Kalle, ook voorzitter van de
kappersorganisatie Anko, staat voor 62.961 bedrijven en 457.780
werknemers. De sectorraad van Douze, bondsbestuurder van FNV Kiem,
vertegenwoordigt 4904 werkgevers en 61.804 werknemers. In beide
sectoren gaat het om een bonte verzameling van middelgrote en kleine
bedrijven.
Uit recente onderzoekscijfers van Orbis, een bureau dat
voor sectorraden werkt, blijkt dat de instroom in de wao niet alleen
per sector, maar ook per (deel-)branche verschilt. Zo nam het aantal
wao'ers in de detailhandel in de eerste helft van 1998 met 2,8% af ten
opzichte van eind 1997, terwijl het bij de kappers (3,1%) en de overige
ambachten (2,8%) toenam. In de audiovisuele branche was de stijging
slechts 0,1% en in de grafimedia 1,3%.
De sectorraden, die worden bestuurd door werkgevers en
werknemers, adviseren het Landelijk Instituut Sociale Verzekeringen
(Lisv) over de uitvoering van de werknemersverzekeringen. Het Lisv op
zijn beurt is de formele opdrachtgever van de uitvoeringsinstellingen
werknemersverzekeringen (uvi's) GAK, Cadans, SFB, GUO en Uszo.
Vanaf 2001 moeten er meer marktwerking en concurrentie
in de uitvoering van de sociale verzekeringen komen. De uvi's moeten
met elkaar en nieuwe aanbieders, zoals bankverzekeraars, gaan
concurreren. Branches en grote bedrijven kunnen gaan 'shoppen' en hun
werknemersverzekeringen bij een maatschappij plaatsen die de gunstigste
offerte uitbrengt.Daarnaast komt er één loket voor
werkzoekenden. Daarvoor worden ruim 200 Centra voor Werk en Inkomen
(cwi's) opgericht, waarin de uvi's, de arbeidsbureaus en de gemeenten
samenwerken.
Douze en Kalle vrezen dat de lokale en regionale functie
van de cwi's gaat overheersen. "Het bedrijfsleven moet van de
politiek een actieve rol vervullen bij de reïntegratie van
wao'ers. Dat willen we ook wel", aldus Douze en Kalle. "Om
erachter te komen wat de werkelijke wao-problemen per branche zijn, is
veel geld nodig. Als sociale partners zijn we bereid een gedeelte van
de kosten van het onderzoek en de daarop volgende projecten gezamenlijk
op te brengen. Maar elke keer blijkt dat aanvullende financiering uit
de publieke middelen een probleem is."
Ook dreigen de regelgeving rond en de uitvoering van het
wao- en ww-beleid volgens Douze en Kalle vooral op het grootbedrijf
afgestemd te worden. "Dat sluit niet aan op sectoren met veel
kleine bedrijven of met veel flexwerk." Zo heeft het geen nut,
aldus Douze, dat een werkloze artiest wekelijks een sollicitatiebrief
schrijft. Artiesten hebben soms tientallen arbeidscontracten per jaar
en houden er eigen netwerken op na. Op aandringen van de sectorraad
heeft het GAK de sollicitatieplicht aangepast. Dit soort aanpassingen
is echter uitzonderlijk.
Een andere voorspelling van Douze en Kalle is dat de
concurrentie en marktwerking een wassen neus blijken te zijn. "De
sectorraden worden nu al bestookt met voorstellen van bankverzekeraars.
De politieke besluitvorming in de Tweede en Eerste Kamer zou wel eens
lang kunnen gaan duren. De kans is groot dat we vlak voor 2001 van de
politiek krijgen te horen dat de markt als het ware de volgende dag
wordt opengesteld."
Maar dan is niemand er klaar voor, aldus de twee
voormannen. "Want zo lang we geen zekerheid hebben over de
besluitvorming, kunnen we niet werkelijk met de uvi's en
bankverzekeraars onderhandelen. We mogen immers het publieke geld uit
de sociale fondsen niet gebruiken om bijvoorbeeld te onderzoeken wat de
offertes waard zijn. Dan moeten we in onze achterban met de pet rond,
maar dat kost een zee van tijd. Bovendien zullen we tijdig een antwoord
moeten vinden op de vraag wat al die branches die onder onze
sectorraden vallen, straks van plan zijn. Gaan ze zelf de boer op om
zaken te doen met de uvi's en de bankverzekeraars of wachten ze op
actie van ons?"
R. DOUZE (l.) EN P. KALLE
...concurrentie uvi's en bankverzekeraars wassen
neus...
FOTO: RICHARD MOUW
|