Met afdankertjes geen
goed Europees team
door Ruud Kreutzer - BRUSSEL, woensdag
"Er wordt een beeld geschapen alsof alles hier
mis is gelopen. Geen woord over de departementen waar de zaken wel goed
zijn geregeld. Dat is niet eerlijk".
Zo klaagt de Belgische (demissionaire) commissaris
voor Concurrentiezaken, Karel van Miert, over het rapport van het
Comité van Wijzen, dat maandagnacht tot de val van de Europese
Commissie leidde.
Inderdaad is Van Miert een goede commissaris geweest,
tenminste voor zover het aankomt op het runnen van zijn eigen
koninkrijkje. Maar daar gaat het in het rapport niet om. Want ook hij
doet precies wat de vijf onafhankelijke deskundigen het hele Brusselse
apparaat verwijten: men schermt het eigen territoriumpje af en kijkt
niet over de heg van de buurman.
Van Miert had zich als lid van het college van
commissarissen ook moeten bekommeren om het werk van de commissie als
geheel. Hij was er net zo goed bij als er weer een nieuwe taak of
ambitieus programma werd opgezet zonder dat er de nodige middelen voor
waren om het goed uit te voeren en vooral om de uitgaven te controleren.
Ambtenaren
Als je de kritiek van het rapport in
één zin zou moeten samenvatten dan is het dat de
commissarissen zich hebben gedragen als ambtenaren in plaats van als
politici. Dat de ambtenaren van de commissie van hoog tot laag hun
verantwoordelijkheid proberen af te schuiven op anderen is nog wel te
begrijpen, maar dat hun politieke bazen hetzelfde doen is natuurlijk
onverdedigbaar.
Toch is het niet helemaal verwonderlijk.
Eurocommissarissen zijn geen gekozen politici, zij worden benoemd door
de lidstaten. Soms gebruiken die Brussel om afdankertjes uit de
nationale politiek te lozen. Voor een half miljoen per jaar plus
chauffeur wil iedereen wel weggepromoveerd worden.
Maar zo krijg je een heel wisselend gezelschap, met een
arrogante miskleun als Cresson èn bevlogen werkers als Van
Miert. Probeer daar maar eens een team van te smeden.
In de meeste Europese hoofdsteden wil men geen sterke
commissie. Die zou zich maar bemoeien met hun onderlinge koehandel. De
lidstaten willen wel graag dat er in Brussel af en toe leuke
compromissen worden bedacht, zoals nu bij de complexe discussie over
Agenda 2000, maar grote initiatieven bedenken ze liever zelf.
Tegelijk hebben de lidstaten verwachtingen, zegt de
onomstreden Britse commissaris Leon Brittan, die ver buiten de
bevoegdheden en mogelijkheden van de Commissie liggen.
Brave man
De lidstaten hebben Santer tot voorzitter
benoemd, juist omdat hij een brave man is zonder een al te grote mond. Omdat hij de ambtenaar is die
hij de afgelopen jaren heeft getoond te zijn. Santer opperde wel steeds
voorzichtig dat er meer geld moest komen als de lidstaten weer een
nieuw ideetje lanceerden, maar er werd niet met de vuist op tafel
geslagen.
Santer was er de man niet naar om de regeringsleiders
zonodig een halt toe te roepen, laat staan om ze op sleeptouw te nemen
zoals zijn voorganger Delors.
Voor de europarlementariërs, die in juni herkozen
willen worden, komt de Europese bestuurscrisis deze week als een
geschenk uit de hemel. Een half jaar geleden gingen de meeste berichten
uit het parlement nog over al te vorstelijke beloningen en gesjoemel
met onkosten. Intussen zijn daarvoor betere regelingen gekomen.
Aandacht
Sinds begin dit jaar is de aandacht verschoven
naar de commissie. Het parlement heeft toen voor het eerst in zijn
geschiedenis de tanden laten zien, en deze week hebben ze die voor het
eerst ook gebruikt. En dat voor een goede zaak, namelijk het
democratischer maken van Europa.
Er blijft nog heel wat te doen, omdat het EP nog altijd
minder bevoegdheden heeft dan een nationaal parlement. Voor een deel is
dat onvermijdelijk omdat de EU een club is van soevereine staten. Er
zetelt geen Europese regering in Brussel.
Maar het parlement kan wel degelijk uitgroeien tot
een effectief democratisch controle-orgaan op het werk van de
commissie. Dat is een belangrijke taak, omdat er in Brussel per slot
van rekening miljarden aan belastinggeld worden beheerd.
Alsof hij het ontslag voelt aankomen, opent de Britse
Eurocommissaris Leon Brittan de envelop met het rapport van het
Comité van Wijzen over wanbeheer en nepotisme in de Europese
Commissie. Naast hem staat ex-voorzitter van de EC, Jacques Santer. FOTO: REUTERS
|