&referer=" WIDTH="0" HEIGHT="0" BORDER="0" ALIGN="LEFT" ALT="">

vrijdag 5 februari 1999

'Soms hoort kist niet in de lucht' Van onze verslaggevers - DEN HAAG, vrijdag Pas na lang aandringen lukte het de parlementaire enquêtecommissie Bijlmerramp om de El Al-monteur Carel Gaalman tot een bekentenis te dwingen. De duidelijk aangeslagen Gaalman, die al tien jaar in dienst is van de Israëlische luchtvaartmaatschappij, had in eerste instantie last van een slecht geheugen. Feiten waarnaar de commissie vroeg, wist hij zich niet te herinneren. • Duidelijk aangeslagen en zijn emoties maar met moeite in bedwang houdend bekende El Al-onderhoudsmonteur Carel Gaalman gisteren voor de parlementaire enquêtecommissie dat hij weleens ter goedkeuring een handtekening op een onderhoudsformulier zette van een vliegtuig dat eigenlijk de lucht niet in mocht. FOTO: JOHANNES DALHUIJSEN Met trillende handen, zijn emoties met moeite in bedwang houdend, hakkelde Gaalman dat hij wel eens een vliegtuig de lucht in had gestuurd dat eigenlijk niet luchtwaardig was. Dit deed hem wel wat: "Je blijft dan wachten totdat zo'n kist in de lucht is", vertelde hij een stomverbaasde enquêtecommissie. Gaalman stelde aanvankelijk, na overleg met zijn advocaat die ook voor El Al werkt, dat hij deze verhalen alleen had "gehoord", maar nadat hij door de commissie was gewezen op de afgelegde eed speelde hij open kaart. De onderhoudsman bekende daarna "één, twee of drie keer" te hebben gezien dat collega's werden gedwongen om hun goedkeuring te geven. Over één vliegtuig, waarbij hij zelf omstreeks '92 was betrokken, zei Gaalman: "Naar mijn idee had die kist niet weg gemogen. Zelf wilde ik geen handtekening op de onderhoudspapieren zetten." Hij zei echter dat het ramptoestel geen bijzondere mankementen vertoonde. De El Al-monteur stelde dat ook bij andere luchtvaartmaatschappijen soms bewust onnauwkeurig met het onderhoud wordt omgesprongen. "Het grijze vliegen noemen ze dat", aldus Gaalman. Zijn collega L. O'Neill, die samen met Gaalman op 4 oktober 1992 de ramp-Boeing van El Al controleerde, gaf toe dat ook hij "vier of vijf" dergelijke verhalen van collega's had gehoord. Opmerkelijk genoeg zei een derde El Al-monteur, H. Bollinger, niets te weten van collega's die gedwongen werden onderhoudspapieren toch te tekenen. Uitstel Bollinger legde wel uit dat bepaalde mankementen aan een vliegtuig niet direct hoeven te worden verholpen en mogen worden uitgesteld totdat de kist bijvoorbeeld aan een grote onderhoudsbeurt toe is, zogenoemde 'carry-overs'. Hoe lang dat uitstel mag duren, hangt af van het betreffende onderdeel. Bollinger erkende evenals de twee andere monteurs dat de werkdruk bij El Al behoorlijk hoog was, maar volgens hem heeft de kwaliteit van het werk daar nooit onder geleden. Volgens de drie monteurs is het onderhoud van El Al aan de toestellen gemiddeld redelijk tot goed. Bollinger: "Je kunt niet alles perfect doen. Ook KLM en Transavia vliegen met carry-overs." Opmerkelijk genoeg zijn de verhoorde monteurs nooit gehoord door de Nederlandse onderzoekers die de toedracht van de ramp boven tafel moesten zien te krijgen. Dat erkende ook vooronderzoeker Van Klaveren gisteren. Hij heeft kort na de ramp in Tel Aviv de hele technische administratie over de ramp-Boeing doorgenomen. Van Klaveren had geen verklaring voor het ontbreken van handtekeningen bij de eindcontroles naar de ophanging van de motoren. Dit document heeft hij ook niet aan zijn eindrapport toegevoegd, tot verbazing van de commissie. Volgens Van Klaveren was zijn onderzoek "degelijk".

Auteursrechten voorbehouden 1996-1999, © Dagblad De Telegraaf, Amsterdam De Telegraaf-i wordt het best bekeken met Netscape Navigator, Netscape Communicator of Microsoft Internet Explorer.