Toch winst uit 'mislukt'
debat in Europarlement
door Ruud Kreutzer - STRAATSBURG, zaterdag
Straatsburg ligt er weer even verwaaid en verlaten bij als een week
geleden. Het Europese circus van parlementariërs,
commissie-ambtenaren en journalisten is terug naar de vaste standplaats
Brussel. Daar zal nog lang worden nagepraat over de afgelopen week, die
zonder overdrijving het predikaat 'historisch' verdient.
De week eindigde in een anticlimax, maar het zou verkeerd zijn niet
verder te kijken dan dat. De commissie wist inderdaad te voorkomen dat
ze in de kuil viel die ze zelf had gegraven, maar daar was heel wat
voor nodig: het dreigement van voorzitter Santer dat de commissie zou
opstappen, grote druk van de lidstaten en, last but not least, een
aantal vergaande concessies aan het parlement.
Het Europese Parlement is natuurlijk niet plotseling een toonbeeld van
deugdzaamheid geworden. Het onderlinge gekrakeel is bij tijd en wijlen
oorverdovend en het gedrag van de leden soms te kinderachtig voor
woorden. Nationale sentimenten wegen vaak zwaarder dan inhoudelijke
argumenten. Dat is allemaal waar. Maar het parlement heeft wel voor
eens en voor altijd duidelijk gemaakt dat er niet meer aan voorbij
gegaan kan worden. Het is niet langer een instituut dat er niets toe
doet.
"Wij werkten hier tot nu toe vanuit het idee dat de commissie
zo'n beetje onaantastbaar is, omdat zij zijn benoemd door de
lidstaten", zegt Jan Willem Bertens (D'66). "We werden niet
serieus genomen door de commissie en feitelijk accepteerden we dat. We
legden ons er bij voorbaat bij neer dat we hen niet hard konden
aanpakken. Dat is nu voorbij. Daarom denk ik dat je van een
waterscheiding kunt spreken."
Het belangrijkste strijdpunt in Straatsburg was de vraag of individuele
commissarissen die hun werk slecht doen en het vertrouwen van het
parlement hebben verloren naar huis gestuurd kunnen worden. Op het
eerste gezicht heeft de commissie het pleit gewonnen. Twee omstreden
commissarissen mogen (voorlopig) op het Brusselse pluche blijven
zitten. Maar Santer moest wel toegeven dat zij alsnog zullen moeten
vertrekken als het onderzoek van een comité van wijze mannen
daartoe aanleiding geeft.
"De individuele verantwoordelijkheid van commissarissen staat nu
op de agenda", zegt de vroegere Belgische commissaris Willy de
Clercq, die voor de liberalen in het EP zit. "Wij zullen zorgen
dat dat zo blijft."
Bij de selectie van de volgende commissie in de herfst van dit jaar
zal het parlement zich kunnen bewijzen. Dankzij het Verdrag van
Amsterdam is de instemming van het parlement nodig bij de benoeming van
de nieuwe EC-voorzitter. Fractiegenoot Elly Plooij (VVD): "Wat er
deze week gebeurd is, was ook een signaal aan de lidstaten dat zij met
goede kandidaten moeten komen en de commissie niet als afvalbak moeten
gebruiken." Een land dat een slechte commissaris naar Brussel
stuurt, loopt voortaan een veel groter risico van een pijnlijke
politieke afgang.
In het gevecht tussen parlement en commissie zijn de lidstaten buiten
schot gebleven, hoewel daar nog altijd de werkelijke macht ligt en dus
ook de voornaamste verantwoordelijkheid voor de gang van zaken in
Brussel. Zij benoemen de commissarissen, zij leggen hun bevoegdheden
vast en controleren hun werk via allerlei ambtelijke werkgroepen.
Het zijn ook de lidstaten die de commissie opzadelen met allerlei leuke
dingen voor de mensen, zonder daarbij de middelen te geven om al die
programma's behoorlijk te beheren. De commissie, die moet toezien op de
juist besteding van vele tientallen miljarden, heeft minder ambtenaren
in dienst dan een middelgroot departement of gemeente in Nederland.
Als de lidstaten werkelijk willen dat er minder geld over de balk
wordt gesmeten of in de verkeerder zakken verdwijnt, dan moeten zij ook
bereid zijn het apparaat daarvoor te financieren en hun beste mensen in
Brussel te stationeren.
|