&referer=" WIDTH="0" HEIGHT="0" BORDER="0" ALIGN="RIGHT" ALT="">

vrijdag 4 december 1998

Opnieuw brandalarm in Indonesië door Rob Sloot - SINGAPORE, vrijdag De hemel boven Singapore is de laatste dagen dichtgetrokken en het ruikt er soms onheilspellend naar brand. Op Midden-Sumatra staan de bossen namelijk weer in vlammen. Rookwolken drijven nu over de Straat van Malakka oostwaarts. Het is gelukkig nog niet zo erg als rond de afgelopen jaarwisseling. Enorme bosbranden op Sumatra en Oost-Kalimantan (ex-Borneo) spreidden toen een deken van dichte rook over grote delen van Zuidoost-Azië en veroorzaakten een schade die begroot werd op rond acht miljard gulden. Miljoenen mensen kampten met ademproblemen, scheepvaart en vliegverkeer raakten verstoord, luchthavens moesten sluiten en de toeristenindustrie werd grotendeels verlamd. Boeren zijn bezig met het blussen van een bosbrand in het district Jambi (Sumatra) in september van dit jaar. De kans bestaat dat de rampzalige bosbranden weer terugkeren, en heviger dan ooit tevoren. FOTO: AP De 'haze' (nevel), zoals de voor mens en dier giftige dampen hier eufemistisch worden genoemd, bevatten bovendien grote hoeveelheden kooldioxide en andere gassen die het broeikaseffect vergroten. Wong Teo Suan, de onderdirecteur van de Meteorologische Dienst alhier, zegt dat het dit jaar wel zal meevallen. Maar het is duidelijk uitstel van executie. Ondergronds Internationale bosbrandexperts menen dat het een kwestie van tijd is voor de zich nog steeds uitbreidende branden in ondergrondse kolen- en turflagen de beschermde regenwouden, plantages en nederzettingen in grote delen van Oost-Kalimantan en Sumatra in vuur en vlam zullen zetten. Onder het regime-Soeharto werden ongecontroleerd concessies voor houtwinning en olieplantages uitgedeeld. Om het regenwoud voor plantages geschikt te maken werden en worden grote stukken domweg platgebrand. Tachtig procent van alle bosbranden die jaarlijks uitbreken, wordt toegeschreven aan houtwinners en plantagehouders. De rest is het gevolg van ondergrondse branden. Weliswaar zijn er ondergrondse kolenlagen die al 10.000 jaar branden, maar bosbranden veroorzaken vaak nieuwe ondergrondse branden die effectieve bestrijding steeds moeilijker, zo niet onmogelijk maken. Buiten Zuidoost-Azië werd daarover wel bezorgdheid uitgesproken. Maar de omgangsvormen binnen de Aziatische gemeenschap gebieden zachtmoedigheid. In de vaak jonge landen, met regimes die in westerse ogen niet steeds democratisch zijn, wordt kritiek al snel uitgelegd als ongeoorloofde inmenging in binnenlandse aangelegenheden. Indonesië is daarenboven wel een erg grote buurman om onaardig tegen te doen. Schuchter verzet Bij de grote branden in 1986 hadden enkele buurlanden opmerkingen gemaakt. Daarna werd het weer stil. Pas vorig jaar, toen het meteorologische fenomeen 'El Nino' de ernstigste ooit geregistreerde droogte in Indonesië veroorzaakte en de met Soeharto bevriende hardhout-tycoons de buurlanden wederom in duistere, adembenemende nevelen hadden gehuld, weerklonken de eerste schuchtere woorden van verzet vanuit Singapore, Maleisië en Brunei, de hardst getroffen buren. Jakarta beloofde beterschap. "We zullen met rechterlijke uitspraken alle klagers tevredenstellen", sprak Azwar Anas, de Indonesische minister voor Welzijnszorg. Maar van bestraffing der schuldigen is niets terechtgekomen. Integendeel. Enkele weken geleden sprak een rechter in Riau een ondernemer vrij die beticht werd van het afbranden en vernietigen van bos. Ook in Palembang werden negen van de elf ondernemers die door de milieu-organisatie 'Walhi' wegens hetzelfde delict voor de kadi waren gesleept, losgelaten. De twee anderen kregen van de magistraat slechts het advies hun bossen beter te beheren en een brandweerorganisatie op te zetten. Anarchie Er is in Indonesië intussen veel gebeurd. De huidige anarchie, waarin de regering de controle op veel zaken lijkt te verliezen, geeft de honderden concessiehouders in de wouden van Kalimantan en Sumatra de gelegenheid gewoon door te gaan met de onverantwoordelijke liquidatie van wat ooit de groene longen van Azië, zoniet van de wereld waren. "In 1997 ging meer dan vijf miljoen hectare bos in vlammen op. We schatten dat alleen al in 1998 zo'n drie miljoen hectare bos door brand werd verwoest", zegt Emmanuel Nabet, directeur van 'Spot Asia', een onderneming die het gebied per satelliet observeert. De droogteveroorzaker 'El Nino' wordt nu afgelost door 'El Nina', het fenomeen dat naar verwachting veel regen en derhalve veel overstromingen in deze regio gaat veroorzaken. Maar dit is uitstel van executie. Als 'La Nina' halverwege het komende jaar zal zijn vertrokken, keren de branden terug, en wel in verhevigde mate. Bovendien, zo moet worden gevreesd, valt van Indonesië op dit punt geen heil te verwachten. Het land verkeert in een moeilijke overgangsperiode, waarin de oplossing van politieke, financiële en economische problemen een hogere prioriteit krijgt dan de gevolgen van de verwoestende bosbranden. Men heeft er trouwens geen belangstelling voor: die gevolgen worden voor het grootste deel naar de buurlanden geëxporteerd.

Auteursrechten voorbehouden 1996-1998, © Dagblad De Telegraaf, Amsterdam De Telegraaf-i wordt het best bekeken met Netscape Navigator, Netscape Communicator of Microsoft Internet Explorer.