Enorme prijsval platte beeldschermen

door Alfred Monterie

De prijzen van platte LCD-monitoren zijn sinds begin dit jaar met 40 tot 50 procent gedaald. Daarmee zijn de 'flat panel' beeldschermen binnen het bereik van de consument gekomen. Een 15 inch LCD-scherm, verreweg het meest verkochte beeldformaat, kost momenteel tussen 1100 en 1700 gulden. Vorig jaar lagen de prijzen nog tussen 2000 en 3000 gulden.

Vooral in het afgelopen kwartaal werden deze slanke schermen aanzienlijk goedkoper. De prijsdaling bedroeg 20 procent, aldus marktonderzoeker Display Research.

Volgens Niels Vrijken, product manager van Eizo-importeur Avnet, is de periode van zeer fors prijsverval achter de rug. Het zou hem verbazen als de prijzen eind volgend jaar met meer dan 15 à 20 procent zouden zijn gedaald. Opnieuw een halvering van de prijzen zit er niet in.

De productietechniek begint gaandeweg volwassen te worden, zegt Vrijken. Ook is de verkoop nu op een niveau gekomen dat sprake kan zijn van schaaleffecten bij de fabricage.

In Taiwan zijn enkele monitorfabrikanten die in de afgelopen maanden overtollige voorraden onder de kostprijs hebben verkocht, alweer 5 à 15 procent meer voor hun LCD-schermen gaan vragen.

De platte monitoren hebben zich aardig weten te onttrekken aan de algemene malaise op pc-gebied. In plaats van een nieuwe pc te kopen doen veel mensen hun verouderde monitors met dikke CRT-beeldbuizen de deur uit en schaffen een slank LCD-scherm aan.

Dit jaar zullen er in Nederland 260.000 LCD-schermen worden verkocht. Dat is een explosieve stijging vergeleken met 2000, toen 91.000 van deze monitors werden verkocht. Voor volgend jaar verwacht Bryan Norris Associates een verkoop van 500.000 LCD-schermen. Ongeveer een op de tien monitors die in Nederland worden verkocht, is van het LCD-type. Voor 2002 is de verwachting 35 procent. De Japanse fabrikant Eizo, die vooral de zakelijke markt bedient, verkoopt sinds drie maanden meer LCD dan dikke CRT-schermen. In Japan en Zwitserland is LCD over de hele markt CRT gepasseerd.

LCD-schermen nemen weinig plaats in en ogen fraai in het interieur. Ze passen net zo goed in de woonkamer als op een kantoor waar vormgeving belangrijk is. Belangrijk ook is dat het beeld zeer scherp en stabiel is. Omdat deze beeldschermen ongevoelig zijn voor elektromagnetische velden, kunnen ze ook daar worden ingezet waar de gewone CRT-beeldschermen niet functioneren. Kijk ook naar de aansluitmogelijkheden. Met video en s-video aansluitingen kunnen ook videorecorders en andere apparaten die tv-signalen afgeven, zoals satellietontvangers, dvd-spelers en videocamera's, probleemloos worden aangesloten.

Een nadeel van sommige LCD-schermen is de beperkte kijkhoek. Je moet dan recht voor het scherm zitten om een goed beeld te kunnen krijgen. Dat is anders dan bij gewone schermen, waar een groep mensen van meerdere kanten kan meekijken. Overigens hebben de fabrikanten van LCD-schermen op dit terrein al aardig wat vorderingen geboekt.

Let bij de aankoop dan ook vooral op de kijkhoek. Een ander belangrijk criterium waarop LCD-schermen zich onderscheiden, is de reactiesnelheid. Die moet 25 à 30 milliseconden zijn. Bij een reactiesnelheid van bijvoorbeeld 40 milliseconden lijkt het soms alsof een gedigitaliseerde video (dvd, mpeg film) niet 25, maar 17 beelden per seconde heeft. Bewegende beelden kunnen dan 'stotterend' overkomen.

Vooral in de zakelijke markt wordt bovendien veel nadruk gelegd op de ergonomie. Ook voor gezinnen die uit meerdere pc-gebruikers bestaan, kan de in-hoogte-verstelbaarheid belangrijk zijn. Avnet heeft hiervoor als optie in hoogte verstelbare monitorarmen beschikbaar.

Voornaamste probleem bij LCD-schermen is kapotte transistors. Bij de fabricage kan er wel eens wat misgaan. Schermen met veel defecten gaan naar de schroot. En dat maakt de productie duur. Volgens Vrijken heeft geen enkele fabrikant de techniek zo perfect onder de knie dat uitsluitend foutloze panelen van de productieland rollen. Puur uit kostenoverwegingen zijn fabrikanten gedwongen ook panelen met een beperkt aantal defecten af te leveren. Vrijken verwacht wel dat de productietechniek geleidelijk aan verbetert, maar het probleem zal nog lange tijd blijven bestaan.

Het kan dus gebeuren dat een zojuist aangeschaft beeldscherm met enkele defecte pixels uit de doos komt. Zeker als die midden in het beeld staan, kan dat heel irritant zijn. Een serie defecte pixels naast elkaar is extra hinderlijk.

Minder erg is het wanneer de foute pixels verspreid aan de rand zitten. Een donkere pixel is ook minder storend dan een heldere pixel, die continu maximaal oplicht. Ten slotte kan het voorkomen dat een pixel slechts één kleur toont. Een pixel moet normaal groen, rood en blauw kunnen weergeven.