Het lijkt erop dat prinses Diana nooit echt gelukkig MOCHT zijn. Zij werd altijd achtervolgd door het noodlot. Deze laatste nacht van haar leven in letterlijke zin, door de Franse paparazzi die haar bleven volgen, tot de dood erop volgde. Haar dood zou een scène kunnen zijn uit een film van Fellini.

Eerst was daar dat romantisch diner in de RITZ, dat paleis van nostalgie en romantiek, en toen die dramatische rit door nachtelijk Parijs met de fotografen die haar niet met rust wilden laten. Diana was de media-ster van de laatste decennia. Maar de belangstelling die zij opriep, is haar dood geworden. Het was een belangstelling waar zij soms gelukkig mee was, als zij er goede doelen mee kon dienen, maar vaker wilde zij toch alleen zijn, wilde zij haar eigen leven leiden.

Maar die wens om alleen te zijn, maakte de interesse alleen maar groter. En zeker nu zij verliefd was, wilde men na alle tragiek ook haar glimlach weer zien... Diana's dood wordt door miljoenen mensen in de hele wereld als een schok ervaren. Zij was meer dan een prinses. Voor velen was zij een jonge vrouw van zesendertig, met wie men zich verbonden voelde, voor wie men bewondering had en die soms kritiek opriep.

Zij wekte regelmatig ons medeleven op. Ze toonde dat prinsessen ook vrouwen zijn met hun kracht en hun zwakheden. Ze liet ook haar kwetsbare kant zien. En soms straalde dat eens zo mooie, lieve gezicht dat de wereld bij haar huwelijk in 1981 in de ban hield verbittering en eenzaamheid uit. Het was harder geworden. Pas de laatste twee weken was er weer leven in die ogen, warmte in dat gezicht. Was er dat geluk, dat maar even mocht duren...

VEEL KRITIEK
Het geluk dat haar in Engeland veel kritiek opleverde. Hoe kon een prinses zich vergooien aan een Egyptische playboy? Hoe kon de moeder van de toekomstige Engelse koning zich bloot laten fotograferen op een jacht in Zuid-Frankrijk?

Diana kreeg de week voor zij stierf nog op haar kop over politieke uitspraken in Le Monde. Men nam haar kwalijk dat zij campagne voerde tegen de landmijnen. Ze leek niets goeds te kunnen doen, ze miste waardering, erkenning en vooral liefde.

De schok om haar dood is nu zo groot, omdat iedereen al haar ups en downs tot in elk detail gevolgd heeft, bijvoorbeeld haar slechte huwelijk met prins Charles, die haar al bedroog voor zij hem het ja-woord gaf. Er waren geruchten over zelfmoordpogingen, over psychische pijn. Ze kon, voelde ze, niemand meer vertrouwen. Ze werd paranoïde en eenzamer dan ooit na haar scheiding. En zij miste liefde. Want, affectie had zij in haar leven weinig gekend.

Haar ouders scheidden toen zij zeer jong was. Haar eigen vader overleed al snel. Ze heeft nooit een echte goede band met haar broers en zusters gehad en de relatie met haar moeder stond op een dood spoor. Zij stapte te jong in een huwelijk, waarvan zij niet heeft kunnen of willen voorzien dat het meer een band in landsbelang was dan een liefdesband. Ook nu was zij weer, net als in haar jeugd, toch vooral alleen.

Er was de eeuwige strijd met Charles over haar levensstijl. Begrijpelijk. Charles had nooit echt geleefd voor zijn achttiende. Hij was opgevoed volgens een eeuwenoud protocol. Het echte leven was voor hem altijd verboden terrein geweest. Prinsen en prinsessen dalen niet af van hun troon. Het volk moet naar hem blijven opkijken. Diana had al sinds het begin van haar huwelijk haar eigen visie, die zij ook over wilde brengen op haar zoons. Ze wilde een prinses-nieuwe-stijl zijn. Geen jonge vrouw in een gouden kooi met een schitterende diadeem, die alleen op hofbals schittert en af en toe handen schudt.

Diana omhelsde daklozen, ze drukte een aidspatiënt de hand, wat een doorbraak was in de hele aidsbestrijding in Engeland. Ze kuste kankerpatiënten, huilde met hen, leed met hen mee. Ze doorbrak het protocol met haar menselijkheid.

En de foto's die zij het meest koesterde in haar leven, waren niet de foto's met nieuwe zogenaamde vrienden of foto's op een jacht in Zuid-Frankrijk. Nee, dat waren beelden waarmee zij toonde dat er hulp nodig was voor aids, voor hartpatiëntjes, voor slachtoffers van landmijnen.

TABOES DOORBROKEN
Een zeer aangedane SUSANNE PERASON van het LONDON LIGHTHOUSE voor aidspatiënten zei gisteren: "Diana kwam hier vaak, zonder dat iemand, ook de pers niet, dat wist. Ze zou volgende week weer komen. Ze gaf de patiënten zoveel steun en liefde. En die eerste foto, dat zij een van onze patiënten de hand drukte, heeft vele taboes rond aids in ons land doorbroken."

Typerend voor Diana was ook dat haar dierbaarste foto was die waarop zij een Pakistaans kankerpatiëntje omhelst. "Deze jongen is nu dood", zei Diana tegen een verslaggeefster van Le Monde, ANNICK COEJAN, terwijl zij haar ogen niet van de foto kon afhouden. "Ik herinner me zijn gezicht, zijn pijn, zijn stem. De foto betekent zoveel voor me. Ik had toen ik hem omhelsde een voorgevoel dat hij zou sterven. Deze foto", aldus Diana, "is een privé-moment tijdens een openbare gelegenheid. Een privé-emotie die de foto tot een publiek moment heeft gemaakt. "Zo gefotografeerd te worden, dat vind ik niet erg."

Diana woonde een voorstelling bij van jonge kankerpatiëntjes in het Imran Khan's Shaukat Kharnum Kankerziekenhuis in Lahore, toen haar oog viel op een doodziek kind. Het was de 7-jarige Asharaf Mohamed, die door een hersentumor blind was geworden. Toen de prinses het jongetje in februari zag, had hij uitzaaiingen in zijn longen. Het jongetje wist aanvankelijk niet wie Diana was toen zij hem omhelsde. "Ze hield me heel lang vast", zei hij later. "En ik was heel gelukkig."

Er werden meerdere foto's gemaakt van Diana in haar rol als weldoenster. Ze kwam in huizen voor daklozen, ze bezocht hartpatiëntjes, ze woonde zelfs een hartoperatie bij, waarbij men haar weer belachelijk maakte toen hier tv-beelden van verschenen. Hartchirurg Magdi Yacoub zei: "Maar niemand weet hoeveel haar aandacht en liefde betekenden voor de patiënten. Ze kwam hier ook vaak zonder pers, incognito en ze was wezenlijk geïnteresseerd in mensen."

In de ziekenhuizen en daar waar dat nodig was, gaf Diana haar liefde, die zij zelf in haar privéleven ontbeerde. Ze kreeg ook zelf kracht door al het leed dat zij zag en onderging. "Dat maakt me sterk", zei ze. "Daardoor zag ik ook in dat wat mij was overkomen, wel meeviel. Ik kon overleven door wat ik daar zag en voelde."

VEEL GOEDS
Diana deed veel goeds voor de liefdadigheidsinstellingen die zij steunde. Ze gaf toe, dat zij hiervoor de media gebruikte. De foto's van een Diana die zich ontfermde over patiëntjes die hulp nodig hadden, deden meer dan miljoenen woorden. Ze leverden veel geld op voor deze instellingen.

Diana heeft dan ook tot vlak voor haar dood een opmerkelijke haat-liefderelatie met de media gehad. De media hebben haar de ster van het Engelse koningshuis gemaakt, die zij ook bleef, ondanks dat men haar haar titel afnam. De media legden al haar lief en leed vast, waardoor zij in plaats van een voor het publiek onbereikbare prinses een vrouw werd met wie men zich mee kon identificeren. Waardoor men van haar ging houden.

Maar haar wens om dichter bij de mensen te komen de afstand op te heffen, zo normaal mogelijk te leven maakte haar ook een dankbaar item voor de pers. Foto's dat zij naar de sportschool ging, naar het theater met de prinsjes, ging winkelen of zomaar ging joggen in Hyde Park, lieten een prinses zien van de eenentwintigste eeuw, die zich niet wilde verstoppen achter de muren van een paleis. Ze wilde geen wereldvreemde vrouw worden. Ze wilde in het leven staan, wat Charles nooit gedaan had.

Maar dit werd haar uiteindelijk noodlottig. Deze avond in Parijs, waar paparazzi duidelijk grenzen overtraden en met hun jacht op weer een liefdesfoto, zoals men zegt, haar dood mede veroorzaakten.

Diana en haar vriend Dodi al-Fayed begrepen natuurlijk dat zij 'nieuws' waren geworden in de traditie van Richard Burton en Elizabeth Taylor. Ze konden zelfs niet boos worden over de foto's die de paparazzi van hen maakten op dat jacht in Zuid-Frankrijk. Deze foto's vertelden de wereld immers hoe gelukkig zij waren. Dodi zag de humor van de foto's in. Diana voelde zich opgelucht. Ze hoefde zich niet langer te verstoppen. Iedereen wist nu dat zij gelukkig was. Eindelijk.

En ook dat zij in het leven, nu zij geen lid meer van het Engelse koningshuis was, haar eigen weg ging. De foto's werden voor miljoenen guldens verkocht. Als liefdespaar van het jaar hadden zij zich dit laten welgevallen.

Maar de jacht hield niet op. De fotografen in Parijs waren niet tevreden met foto's van het paar toen het zaterdagavond na een romantisch diner de Ritz verliet. Ze wilden meer en meer en daarmee overschreden zij de grenzen.

Want geen foto, geen primeurjacht mag en kan zo ver gaan, dat men iemands leven op het spel zet. Dat is nu wel gebeurd tijdens deze mediajacht, die journalistiek gezien ook nog eens weinig waarde had.

Want wat was het nieuws? Iedereen wist al dat zij deze avond samen waren en samen bleven. Maar het is kennelijk de macho-aard van de Franse paparazzi door te gaan. Diana heeft de trieste ultieme prijs moeten betalen voor haar mediaroem. Wim Kan zei al: "Men moet weten hoe ver men te ver moet gaan." Deze fotografen wisten dit niet.

Het is overigens opmerkelijk dat Diana deze maand aanvoelde dat het zo niet verder kon. Ze stond zelfs op het punt om Engeland te verlaten, omdat zij "nooit alleen werd gelaten".

Ze zei deze maand zelfs: "Mijn zoons zeggen me voortdurend dat ik Engeland moet verlaten. Ze vinden dat dit de enige manier is. Ik word in Londen achtervolgd. Nu word ik wel gedwongen weg te gaan..."

Maar toen al werd opgemerkt dat een vlucht geen zin meer zou hebben. Er zou immers nooit een plaats op de wereld zijn waar zij rust zou vinden. En in landen als Frankrijk en Italië waar zij aan dacht zijn de paparazzi zo actief. Zo werd gezegd dat zij daar nooit de gelegenheid zou hebben om zich af te zonderen. De jacht, zo voorspelde men, zo alleen maar groter worden.

Die voorspelling is nu bewaarheid.

Diana kon nooit meer ontsnappen, ze leek ze nooit meer zichzelf te kunnen zijn. Toen Dodi al-Fayed in haar leven kwam, had zij er vertrouwen in dat hij haar kon beschermen, dat hij haar met zijn bodyguards de bescherming en veiligheid en de rust zou geven, waarin zij haar liefde met hem wilde beleven. Samen zouden ze heel gelukkig worden, dacht ze.

Haar romance kreeg kritiek in Engeland. Prins Charles, die aanvankelijk blij was geweest dat zijn vrouw voor het eerst weer happy leek te zijn, maakte zich zorgen over zijn zoons. De levensstijl van de flamboyante Dodi stond de prins niet aan.

In Engeland werd gisteren geopperd dat prins William zijn moeder ook had willen waarschuwen voor deze te snelle verliefdheid. Diana, de 15-jarige prins William en ook haar zoon prins Harry spraken veel met elkaar over haar leven. Diana vroeg William zelfs raad, betrok hem in haar beslissingen.Het paste bij haar visie dat zij heel dicht bij de mensen wilde zijn en haar zoons ook als gelijken zag.

In een interview met LE MONDE vorige week ging zij dieper in op haar levensvisie en op haar opvatting over haar rol als prinses van de volgende eeuw. Ze zei: "Ik voel me heel dicht bij de mensen, wie dat ook mogen zijn. Om te beginnen zijn we allemaal hetzelfde. We zitten op dezelfde golflengte. Daarom storen veel mensen zich aan mij. Omdat ik dichter bij de mensen sta dan veel andere mensen op hogere plaatsen. En ze willen me dat niet vergeven. Omdat ik heel nauwe relaties heb met gewone mensen. Mijn vader heeft me altijd geleerd iedereen als een gelijke te behandelen. Dat heb ik altijd gedaan en ik ben er zeker van dat William en Harry daar hetzelfde over denken."

Over haar rol in het leven vervolgde ze: "Ik geef de mensen altijd aandacht en elke ontmoeting is speciaal. Niets geeft me meer voldoening, meer geluk, dan te trachten de meest kwetsbare mensen in de maatschappij te helpen. Dat is een taak die ik mij stel, een essentieel deel van mijn leven, een soort roeping... Wie in de problemen zit of het moeilijk heeft, kan mij bellen. En ik zal komen, waar men ook is."

Dit mededogen, deze duidelijk behoefte om anderen haar liefde te geven, was typerend voor prinses Diana. Het is een gevoel dat misschien ontstond, omdat zijzelf tot voor enkele weken nooit liefde in haar leven kende en de pijn daarvan altijd heeft gevoeld.