De Telegraaf-i Examen '99

Maandag 1 juni 1999

Rel over fouten economie I vwo

Alle vwo-scholen krijgen vandaag een brief van de Centrale Examencommissie Vaststelling Opgaven (CEVO) en het ministerie van Onderwijs over het examen vwo economische wetenschappen I en recht. Vraag zes van opgave 1 was voor tweeërlei uitleg vatbaar. Beide versies worden nu goed gerekend.

De vwo-leerlingen maakten economie I op vrijdag 26 mei. Afgelopen weekeinde ontving staatssecretaris Adelmund (Onderwijs) een brief van econoom prof. A. Heertje: hij had zeven fouten in de opgaven gevonden. Deze kunnen de leerling in totaal tien punten (van de 90) kosten.

Woordvoerder Brenda Fidder van het CEVO, dat verantwoordelijk is voor de examens: "Prof. Heertje meldt zich wel vaker bij examens economie. Helaas niet altijd bij het CEVO, al hebben we hem dat eens gevraagd. We hebben zijn opmerkingen onderzocht en er gaat nu met spoed een brief naar de scholen."

In de brief staat: "Kandidaten die bij vraag 6 van opgave 1 alleen de bedragen 13, 31 en 5 als overdrachtsuitgaven beschouwen, krijgen ook de maximumscore van twee punten."

Wat Heertjes opmerkingen over fouten in de andere vragen betreft, reageert Fidder: "Voor de overige opgaven moeten scholen de correctievoorschriften volgen. Bij de definitieve normering op 11 juni zal worden besloten of er nog verdere maatregelen nodig zijn ten aanzien van dit examen." Met andere woorden: zijn er veel leerlingen van de wijs geraakt, dan kan altijd nog worden beslist de normering te verhogen.

Naast deze kleine rel verliep de laatste examendag rustig. Filosofie en muziek werden door 1187 leerlingen gemaakt.

Actualiteit
De vwo-kandidaten filosofie hadden zich verdiept in 'Individualisme en moraal in de hedendaagse samenleving; authenticiteit versus egocentrisme'. Docent J. Tollenaar van het Noorderpoortcollege in Groningen vond het een aansprekend examen, waarbij de leerlingen alle kans hadden op de actualiteit in te spelen.

Het examen kende drie delen: Het individu en zijn verhouding tot anderen; Overheid en burger; Zelfverwerkelijking. De leerlingen voelden zich volgens Tollenaar bijzonder aangesproken door een opgave rond de Gay Games. Ze konden een essay schrijven over de kenmerkende verschillen tussen mensen en het recht die uit te dragen op bijvoorbeeld emancipatoire of politieke gronden. Voors en tegens moesten daarbij uitgebreid worden beargumenteerd.

De docent zelf was zeer te spreken over een opgave uit 'Overheid en burger'. "Er werd van de leerlingen een verhandeling verwacht over de mogelijke oorzaak van de afnemende politieke belangstelling. De kwestie rond het referendum maakte dat zeer actueel. Leerlingen moesten hun eigen mening geven en die beargumenteren. Dat is het mooie van filosofie: het leert zwart-wit denken af."

Vwo-muziek sloot de examens luisterrijk af. Docent Patrick Wildenburg van het Coornhertlyceum in Haarlem vond het examen "bijzonder stemmig". Barokmuziek van de onbekende componist C. Hurlebusch, Schuberts tragische lied 'Die Erlkönig' en drie op muziek gezette joodse gedichten van Ernest Bloch werden zeer op prijs gesteld. Daarnaast leverde deze muziek vragen op die de leerlingen uitentreuren hadden geoefend.

Nirvana
Wildenburg: "Tot slot kregen ze een cd van de groep Nirvana te horen. Moderne muziek? Dat vonden de leerlingen niet, want zij vonden dat drie jaar geleden leuk. Al met al was het een goed examen, ik denk dat het heel behoorlijk is gemaakt."

De medewerkers van de LAKS Scholierenorganisatie brachten het weekeinde tellend door. Zij inventariseerden de klachten die dit jaar telefonisch en via internet zijn binnengekomen. In totaal klaagden 16.489 leerlingen over de moeilijkheidsgraad van een of meerdere examens, of over hinder tijdens het examen: te warm, te koud, te rumoerig, enzovoort. Daarmee is een nieuw record aan klachten gevestigd.

Wat de moeilijkheidsgraad betrof is havo wiskunde A de grote koploper met 2872 klachten. Tweede en derde zijn aardrijkskunde en biologie met respectievelijk 838 en 548 klachten. Aan kop bij het vwo gaat biologie met 2087 klachten, gevolgd door natuurkunde (1411) en economie I (606).

Het aantal klagers bij vbo en mavo was, zoals altijd, opvallend laag: respectievelijk 99 en 1075 klachten. Woordvoerders van het LAKS vermoeden dat deze leerlingen wat minder assertief zijn, terwijl zij minder vaak thuis een internet-aansluiting hebben.

De gebundelde klachten gaan zo snel mogelijk naar het CEVO. De commissieleden kunnen de klachten dan tijdens hun normeringsvergadering op 11 juni laten meewegen. De normering van een vak waarover erg veel is geklaagd, kan dan worden opgehoogd.

Op 11 juni staat de definitieve normering vanaf 19.00 uur op Teletekst en internet. Het Cito stuurt de gegevens schriftelijk op 14 juni naar de scholen. Die krijgen ze dan op 15 juni binnen. Diezelfde middag kunnen de kandidaten de uitslag doorgebeld krijgen.