DEN HAAG - Het kabinet weigert Turkije te dreigen met terugtrekking van de Nederlandse patriot-antiraketsystemen als het Turkse leger Noord-Irak zou binnentrekken. Zo'n invasie is zeer ongewenst en zal leiden tot ruzie met Turkije in de NAVO, maar mag er voor het kabinet niet toe leiden dat de burgerbevolking in het zuidoosten van Turkije niet meer beschermd is tegen Iraakse scudraketten.
"Stel dat Turkije Noord-Irak binnenvalt en wij zouden als reactie daarop onze patriots terugtrekken. Je moet er toch niet aan denken dat Saddam Hussein dan een scud met chemische lading afvuurt op Turkije en er 100.000 doden vallen, terwijl wij daar de dag ervoor de bescherming hebben weggehaald", zei minister Kamp van Defensie donderdag tijdens een debat in de Tweede Kamer.
Ook minister De Hoop Scheffer was zeer terughoudend over het terugtrekken van patriots, waar hij tegelijkertijd zijn grote zorgen uitsprak over een mogelijke Turkse invasie in Noord-Irak. Zware diplomatieke druk van een aantal landen waaronder Nederland en de Verenigde Staten en binnen de NAVO heeft tot gevolg gehad dat Turkije nog geen aanstalten maakt om Irak binnen te gaan. "De territoriale integriteit van Irak moet gehandhaafd blijven", zei De Hoop Scheffer.
Hij voelde ook niets voor een voorstel van D66 om Turkije het EU-lidmaatschap te onthouden als straf voor een eventuele invasie. "Dat is een dreigement dat je nooit kunt waarmaken. Het is een slag in de lucht", aldus De Hoop Scheffer.
In het debat bleek opnieuw dat het kabinet zich verzet tegen een langdurig Amerikaans bestuur van Irak. De Hoop Scheffer meldde de Kamer dat hij dat ook tegen de Amerikaanse ambassadeur in Nederland heeft gezegd. Na het einde van de oorlog moet er zo snel mogelijk een resolutie van de VN-Veiligheidsraad komen, die een VN-bestuur in Irak en de wederopbouw van het land mogelijk maakt.
Nederland kan daaraan een bijdrage leveren, bijvoorbeeld met militairen in een VN-stabilisatiemacht. Het kabinet is bereid daar serieus over na te denken. De Hoop Scheffer: "Ik zou daar niet bij voorbaat nee tegen willen zeggen." Een meerderheid van de Kamer steunt dat uitgangspunt. Een VN-bestuur moet in de ogen van het kabinet weer zo snel mogelijk worden afgelost door een Iraakse regering.
De Kamer maakte na de uitgebreide excuses van minister Kamp van Defensie afgelopen zaterdag geen groot punt meer van de aanwezigheid van overste Blom op de persconferentie van de Amerikaanse generaal Franks. Kamp beloofde bovendien dat de mankracht op het Defensie Crisis Beheersingscentrum wordt versterkt. Dat moet het onmogelijk maken dat militairen door te grote drukte "hun politieke antenne" tijdelijk verliezen.
Wel bleef er, net als in het Kamerdebat van vorige week, veel kritiek op het in de ogen van veel Kamerfracties halfslachtige kabinetsstandpunt van wel politieke steun maar geen militaire bijdrage. Minister Kamp gaf toe dat het "niet het meest heldere besluit is dat we ooit hebben genomen". Maar hij bleef er bij dat het wel het juiste besluit was, zeker met het oog op de "bestendigheid van kabinetsbeleid" bij de komst van een CDA-PvdA-kabinet.