RIJSWIJK - De Amerikaanse bezetting van drie presidentiële paleizen van Saddam Hussein in Bagdad betekent een zware slag voor het moreel van de Iraakse troepen. "Het psychologische effect is enorm groot", aldus maandag Faisal Nasser van het Iraaks Platform. "De strijd zal binnen enkeledagen gestreden zijn", verwacht Amir Jebbr, een naar Nederland gevluchte Iraakse politicoloog.
Saddam Hussein bezit totaal acht paleizen, die symbool staan voor de absolute macht van de Iraakse leider. Drie staan in Bagdad. Het Republikeinse paleis op de westoever van de Tigris is het belangrijkste. Het bevat een bunker die een explosie met de kracht van een atoombom kan doorstaan. In de hoofdstad zijn ook het Radwaniya paleis en het Sojud paleis. De andere vijf gebouwen staan in Basra, Mosul, Thar Thar en Tikrit, Saddams geboortedorp.
De immense complexen, die samen 31,5 vierkante kilometer beslaan, tellen ongeveer duizend gebouwen. Een wapeninspectieteam van de Verenigde Naties bezocht de paleizen in 1998 en trof luxe bungalows, gastenverblijven, kantoren, opslagplaatsen en garages aan.
Hoewel het regime spreekt van de 'paleizen van het volk', zijn ze voor de burgers verboden terrein. Alleen mensen van de leidende Baath-partij hebben toegang. "Anderen worden op een afstand van minstens 500 meter gehouden. Geen mens weet wat er binnen de gebouwen gebeurt. Rond de paleizen hangt een sfeer van angst, heiligheid en onaantastbaarheid", zegt Nasser.
De Iraakse oppositie associeert de gebouwen met onderdrukking. De VN vermoeden dat Saddam ze gebruikt om massavernietigingswapens te verbergen, maar heeft bij inspecties geen bewijs gevonden. "Bovenal zijn ze symbool van Saddam zelf. Hij is sinds 1968 de machtigste man in Irak. Dan kun je nagaan wat verlies van een paleis betekent", aldus Nasser.
Volgens Nasser zal de snelheid waarmee Amerikaanse mariniers drie van de gebouwen hebben ingenomen het verzet van de Iraki's breken. "Ik zag op televisie soldaten in hun onderbroek vluchten. Een teken dat de moed afneemt."
Nasser denkt dat Saddam Hussein de Amerikanen expres in Bagdad heeft gelokt. "Hij hoopt dat de media afschuwelijke beelden van gevechten uitzenden, waardoor de internationale gemeenschap op een staakt-het-vuren zal aandringen. Dan blijft hij mogelijk in het zadel."
Politicoloog Jebbr voorziet een opstand onder de circa drie miljoen sjiieten in Bagdad. "Ze staan neutraal tegenover de oorlog, maar zullen mogelijk een intifada tegen Saddam beginnen. Zijn bewind zal niet lang meer standhouden."