RIJSWIJK - Met de onverwachte overgave zaterdag van Amir Hamudi Hasan al-Saadi hebben de Amerikanen plotseling een sleutelfiguur van het omstreden Iraakse wapenprogramma in handen. De "wetenschappelijk adviseur" van president Saddam Hussein hield zich volgens inlichtingendiensten vele jaren bezig met onder meer de ontwikkeling van Iraakse biologische en chemische wapens.

Amir Hamudi Hasan al-Saadi neemt afscheid van zijn vrouw voor hij zich overgeeft. (Foto: EPA)

Al-Saadi, die de militaire rang van generaal heeft, maakte zaterdag in een vraaggesprek met de Duitse zender ZDF alvast duidelijk dat zijn land geen massavernietigingswapens meer heeft. Voor de Amerikaans-Britse aanval op zijn land was dan ook geen enkele grond, aldus de in Groot-Brittannië opgeleide chemicus. Hij heeft bovendien ook geen idee waar zijn baas Saddam Hussein is.

Al-Saadi, getrouwd met een Duitse vrouw en woonachtig in Bagdad, heeft de afgelopen twintig jaar een belangrijke rol gespeeld in het omstreden Iraakse wapenprogramma. De voormalige minister van Militaire Industrialisatie was onder meer direct betrokken bij het ontwikkeling van wapens tijdens de oorlog met Iran in de jaren tachtig. Ook bij de modernisering van de Iraakse scud-raketten speelde hij een rol, zo stellen defensiedeskundigen.

Na de Golfoorlog van 1991 heeft al-Saadi volgens de VS gezorgd voor een hervatting van de wapenontwikkeling. Onder anderen tegen de Amerikaanse zender ABC zei al-Saadi eerder dat juist na die oorlog is besloten tot ontmanteling van het programma. Begin dit jaar ontkende al-Saadi overigens dat het regime verantwoordelijk was voor een gifgasaanval op Iraakse Koerden in 1988, een van de dieptepunten van Iraks recente geschiedenis. "De Koerden zijn nooit vergast door onze regering", zei hij in januari tegen ABC.

De presidentieel adviseur is door de VS geplaatst op een zaterdag verspreide lijst van de 52 meest gezochte leden van het Iraakse regime. Al-Saadi vindt zichzelf overigens niet behoren tot de 'Iraakse top'. "Ik ben een technisch persoon, een technocraat en niet iemand die in de politieke hiërarchie staat", aldus de Irakees in januari.

Naar eigen zeggen hebben zowel Amerikaanse als Britse functionarissen gepoogd hem voor de jongste oorlog te laten overlopen. Al-Saadi heeft dat nooit overwogen. "Ik heb een familie, een uitgebreide familie, alle al-Saadis, een hele stam. Daar wil ik zijn als Irak wordt aangevallen."

Al-Saadi stond voor de jongste oorlog geregeld in contact met buitenlandse functionarissen als contactpersoon voor de VN-wapeninspecteurs en als de facto woordvoerder van Saddams regime. Hij verdedigde steeds de door Irak gewenste aanwezigheid van een staatsvertegenwoordiger bij gesprekken tussen de VN en Iraakse wetenschappers.

Hij trok ook fel van leer tegen beschuldigingen van de VS over vermeende banden tussen Irak en het terreurnetwerk al-Qaeda. De Amerikaanse bewijsvoering tegen Irak werd door al-Saadi afgewimpeld. De Irakees repte van "gefabriceerde leugens" die alleen dienden om de VS een "vals motief" te geven zijn geboorteland aan te vallen.

De presentatie van de Amerikaanse minister Powell in de Veiligheidsraad, bedoeld om het gevaar van Irak aan te tonen, deed al-Saadi af als een "show vol waanzinnige veronderstellingen".

Met alleen een sporttasje in zijn hand verliet Al-Saadi zaterdag zijn huis in de Iraakse hoofdstad. Hij schakelde een Duitse tv-ploeg in om alles te filmen en zijn "veiligheid te garanderen". Intussen is al-Saadi in Amerikaanse detentie geplaatst. "Jullie zullen nog wel zien dat ik altijd de waarheid heb gesproken", zei hij kort voordat hij in een Amerikaans legervoertuig werd afgevoerd.

zoek naar gerelateerde artikelen

zo 13 apr 2003, 09:10