WASHINGTON/BAGDAD - Een groot deel van de wereld heeft zijn ongerustheid uitgesproken over de Amerikaanse aanvallen op Bagdad, die het begin zijn van de oorlog tegen Irak. Vooral de landen die zich steeds hebben verzet tegen een gewapende oplossing van het conflict, hebben de hoop uitgesproken op een snel einde van de oorlog en een beperkt aantal burgerslachtoffers.
Frankrijk, dat binnen de VN-Veiligheidsraad dreigde met een veto tegen een oorlogsresolutie, sprak donderdagochtend zijn "diepe bezorgdheid" uit. Minister van Buitenlandse Zaken Dominique de Villepin riep de landen in de regio op "zich te onthouden van initiatieven die de situatie kunnen verergeren".
Ook de Duitse regering sprak over "grote zorgen en betrokkenheid". De bondsregering zei te hopen op een snel verloop van de oorlog en hoopt dat een humanitaire ramp kan worden voorkomen. Berlijn vindt dat de Verenigde Naties en de VN-Veiligheidsraad een centrale rol moeten spelen na de oorlog.
Ook de Russische regering veroordeelde de oorlog. "Rusland heeft tot het laatste moment gehoopt dat de Irak-crisis diplomatiek kon worden opgelost", zo luidde een verklaring. "De Russische regering uit haar spijt dat de Irak-crisis wordt opgelost met militaire middelen zonder een beslissing van de VN-Veiligheidsraad, ofwel het systeem van internationale veiligheid", zei premier Michail Kasjanov.
De Chinese regering riep de Verenigde Staten op de onmiddellijk te stoppen met de militaire actie tegen Irak. Met dit optreden schenden de VS het handvest van de Verenigde Naties, internationale wetten en de normen van de internationale gemeenschap, aldus een verklaring van het ministerie van Buitenlandse Zaken in Peking.
De voorzitter van de Europese Unie, Griekenland, sprak eveneens zijn spijt uit dat het conflict niet vreedzaam en in internationale eenheid is opgelost. "Wat nu van het grootste belang is, is het lijden van het Iraakse volk en de stabiliteit in de regio", zei de Griekse minister van Buitenlandse Zaken George Papandreou. Hij verhulde niet de verdeeldheid in de Unie, maar riep de lidstaten dringend op tot eensgezindheid. De Unie moet beleid ontwikkelen dat "kan leiden tot spreken met een stem".
De Belgische premier Verhofstadt zei "diep ontgoocheld" te zijn en beloofde "waar mogelijk" humanitaire hulp. Het opgeven van de internationale rechtsorde is "een te hoge prijs voor de gewenste ontwapening van het regime in Bagdad".
Arabische landen reageerden afwijzend op de aanval. De secretaris-generaal van de Arabische Liga Saïd Kamal vreest dat na Irak "het de beurt is aan andere Arabische landen". Iran noemde de oorlog "niet te rechtvaardigen en illegaal". Pakistan, die als bondgenoot van de VS tegen terrorisme vecht, zei de aanval op Irak te betreuren.
De Indonesische president Megawati wil dat de Verenigde Naties in spoedzitting bijeen komen om over de aanval op Irak te praten en zei dat Indonesië de aanval fel veroordeeld.
De Filipijnen en Japan spraken donderdag wel hun steun uit aan de Verenigde Staten en naar verwachting zullen Spanje en Italië later op de dag hetzelfde doen.
Een uitgesproken aanval op de militaire actie kwam vanuit de VS. "Vandaag huil ik voor mijn land. Niet langer is het imago van de Verenigde Staten er een van een strenge, maar welwillende vredesmacht. Wereldwijd wantrouwen onze vrienden ons, worden ons woorden in twijfel getrokken en vraagtekens gezet bij ons bedoelingen", zei de oudste senator, Robert Byrd.