DOHA - Het kabinet Balkenende is zaterdag in verlegenheid gebracht door een optreden van de Nederlandse militair luitenant-kolonel Jan Blom op de eerste persconferentie van de Amerikaanse generaal Tommy Franks in Qatar. Politieke partijen reageerden onthutst, omdat het erop leek dat Nederland zich wel had aangesloten bij de geallieerden. Volgens minister Kamp van Defensie was het 'een foutje'.

Luitenant-kolonel Jan Blom (geheel rechts) op de eerste persconferentie van de Amerikaanse generaal Tommy Franks. (Foto: AP)

De aanwezigheid van Blom was opmerkelijk omdat de Nederlandse regering heeft gesteld de aanval op Irak wel politiek, maar niet militair te steunen. Franks noemde de Nederlandse officier naast militairen uit Engeland, Australië en Denemarken, landen die wel een actieve rol vervullen. Blom, die zijn mond niet open deed op de persconferentie, is verbindingsofficier tussen de Amerikanen en de Nederlandse militairen bij de patriot-installaties in Diyarbakir in Turkije, zo zei Kamp.

"We wisten dat onze militair bij een bijeenkomst met de generaal aanwezig zou zijn, maar we hebben het karakter van bijeenkomst verkeerd ingeschat", aldus Kamp. "Het spijt mij. Hij had daar niet moeten zijn. We hebben onze militairen en ook de Amerikanen gezegd dat zoiets niet meer kan gebeuren." Op de bijeenkomst met Franks wachten al dagenlang circa 600 journalisten. De Amerikaanse strijdkrachten hebben speciaal voor de optredens van Franks voor 1,5 miljoen dollar een perscentrum gebouwd, met een flitsend toneel vol schermen voor de generaal die Operation Iraqi Freedom leidt.

Premier Balkenende zei niet te weten dat er een Nederlandse militair bij de Amerikaanse staf aanwezig is. Een woordvoerder van Defensie wilde in eerste instantie niet reageren op het Nederlandse optreden in Qatar.

Volgens defensie-deskundige Ko Colijn is het niet ongebruikelijk dat Nederlanders vertegenwoordigd zijn bij het central command. Dat is het onderdeel van de Amerikaanse strijdkrachten dat verantwoordelijk is voor troepen in het Midden-Oosten, delen van Zuidelijk Azië en de Hoorn van Afrika. Ook bestaan er uitwisselingsprogramma's tussen het ministerie van Defensie in Nederland en Amerika.

SP-fractieleider Marijnissen vraagt een spoeddebat aan over de aanwezigheid van de Nederlandse militair. Marijnissen vraagt zich af wie Nederland nu bestuurt, omdat de premier aanvankelijk niet wist dat er een Nederlander in het central command van de Verenigde Staten zit.

VVD-kamerlid Van Aartsen wijst er op dat Nederland al sinds de herfst van 2001 in het central command in de Verenigde Staten zit. "En dat houdt zich niet alleen bezig met Irak maar ook met bijvoorbeeld Afghanistan", aldus Van Aartsen. Desondanks reageert CDA-kamerlid Eurlings verrast op de Nederlandse militair tussen de geallieerden. Hij wil hier opheldering over van minister Kamp, omdat met een dergelijk optreden "een verkeerd signaal wordt afgegeven. Die meneer had daar niets te zoeken", aldus Eurlings.

"Dit is een schokkend bericht waar direct opheldering over moet komen", reageert PvdA'er Koenders. De Nederlandse luchtmachtofficier werd in de ogen van Koenders gepresenteerd als een deel van een coalitie waarin ook Nederland zou zitten. "De vraag is hoe zich dat verhoudt tot de afspraken dat er geen militaire steun wordt gegeven." De opheldering die Kamp later gaf is in de ogen van Koenders "op dit moment voldoende". Wel wil hij de weten wat de juiste rol van de verbindingsofficier is.

Ook GroenLinks sluit zich aan bij de andere fracties en wil weten hoe deze militair zich kon opstellen tussen de geallieerden.

zoek naar gerelateerde artikelen

za 22 mrt 2003, 21:05