DYARBAKIR - Het geluid van overvliegende F-16's klinkt 'anders'. Boven de vliegbasis in het Turkse Dyarbakir vliegen al weken lang Turkse gevechtstoestellen af en aan, maar nu de oorlog is uitgebroken, heeft de 54-jarige adjudant Toon Timmermans andere gevoelens als hij 's nachts vliegtuigen voorbij hoort komen. "Je weet dat de eerste aanvallen op Bagdad hebben plaatsgevonden, je vraagt je dan toch af wat die toestellen gaan doen en wanneer ze weer terugkomen."
Timmermans hoort bij de Groep Geleide Wapens van de Nederlandse luchtmacht, die patriotlanceerinrichtingen heeft gestationeerd in Dyarbakir en Batman. Was de uitzending vorige week nog alleen een kwestie van 'routine', nu begint het bij sommigen af en toe toch 'een beetje te kriebelen', aldus de adjudant donderdag. "We praten natuurlijk wel over hoe groot de kans is dat Irak raketten afvuurt, maar we speculeren maar niet te veel, want dan word je gek."
Sinds de toespraak van president Bush waarin hij Saddam Hussein een ultimatum stelde, is er het nodige veranderd op en rond het Nederlandse kamp. De veiligheidsmaatregelen, zowel bij de Turkse bewaking als binnen het detachement zelf, zijn verscherpt. Zandzakken beschermen de militairen tegen eventuele sluipschutters. De eerste oefeningen met een alarm in het geval van een raketaanval hebben inmiddels plaatsgevonden.
Omdat de dreiging van een aanval met Iraakse raketten met biologische of chemische wapens is toegenomen, hebben alle militairen atropine gekregen. Een gaspak en masker hadden ze al. Het zijn hier zo'n beetje de belangrijkste onderdelen van de uitrusting. Zelfs als iemand naar het toilet gaat, neemt hij of zij de spullen mee. "We moeten in staat zijn ons onmiddellijk te beschermen", vertelt Timmermans.
De militairen in Dyarbakir verblijven nog steeds in een noodbivak. Het permanente onderkomen had al klaar moeten zijn, maar het bouwen ervan liep vertraging op door de aanhoudende regen. Waarschijnlijk duurt het nog een week voordat de militairen in een normaal bed met matras kunnen slapen en wat meer privacy hebben. Nu slapen ze nog op veldbedden met acht mensen in een tent. Straks heeft iedereen een eigen compartement.
Op het terrein zijn grote hoeveelheden grind gestort om te voorkomen dat voertuigen vastlopen in de modder. De hoeveelheid neerslag was echter zo groot, dat bijvoorbeeld de wagen die de toiletten leegt, al een keer moest worden losgetrokken uit de modder. Later op de dag komt er een extra lading grind om dat soort voorvallen te voorkomen.
De modderige omgeving is wel waar de Nederlanders het mee moeten doen. Even de stad in kan niet, dat wordt te gevaarlijk geacht. Timmermans begrijpt dat wel. "Toen we hier een paar weken geleden aankwamen, juichten sommige mensen ons toe, terwijl anderen naar de bussen spuugden en met stenen gooiden."
De veelal Koerdische Turken in het gebied zijn blij met de bescherming van de Nederlandse Patriots, maar hebben een hekel aan de Amerikanen. "En dat verschil zie je niet als je een kolonne bussen met militairen langs ziet rijden."