NEW YORK - De VN-Veiligheidsraad komt woensdagavond (Nederlandse tijd) in spoedzitting bijeen om over de oorlog in Irak te praten. Dat heeft de tijdelijk raadsvoorzitter Guinee gemeld. De raad zal waarschijnlijk ook nog deze week een ontwerpresolutie bespreken over de humanitaire hulp in Irak.
Talrijke landen hebben de Veiligheidsraad van de Verenigde Naties de afgelopen dagen opgeroepen een spoedzitting te houden over Irak. Onder meer Rusland, Irak, de landen van de Arabische Liga, China en India willen dat de raad in een openbare zitting de geallieerde aanval op Irak bespreekt en oproept tot een stopzetting van de vijandigheden.
Kern van de discussie over de humanitaire hulp is de hervatting van het opgeschorte olie-voor-voedsel-programma. Dat voorziet in de gecontroleerde export van Iraakse olie. Van de opbrengsten moet Irak voedsel en medicijnen kopen. VN-baas Kofi Annan wil zodra dat maar kan het programma weer activeren onder VN-toezicht.
Rusland, China, Frankrijk en Syrië, tegenstanders van de oorlog, willen echter niet dat een dergelijk plan in samenwerking met de Britten en Amerikanen wordt uitgevoerd omdat de VN daarmee impliciet de oorlog legitimeren. Bovendien vinden ze dat Londen en Washington ook zelf een grote verantwoordelijkheden jegens het Iraakse volk.
Saudi-Arabië heeft een eigen vredesplan naar voren gebracht om de oorlog in Irak te stoppen. De Saudische minister van Buitenlandse Zaken zei dinsdag dat hij het plan, waarover geen details bekend zijn, heeft doorgesproken met zijn Amerikaanse collega Powell. Ook Irak zou van het plan op de hoogte zijn. Duidelijk is dat Saudi-Arabië heeft bepleit dat de diplomatie weer een kans moet krijgen en dat daarvoor de VN het aangewezen orgaan is. Het Amerikaanse ministerie van Buitenlandse Zaken zei dinsdagavond overigens van geen plan te weten.
De rol van de VN in Irak na de val van Saddam Hussein is deze week in elk geval onderwerp van gesprek bij een onderhoud tussen de Britse premier Blair en president Bush woensdag in Washington en tussen Blair en VN-baas Kofi Annan donderdag. Volgens Blair willen de Verenigde Staten dat de Verenigde Naties na de oorlog een centrale rol gaan spelen in Irak. "We zijn het erover eens dat de VN betrokken moeten zijn in het Irak van na de oorlog", aldus Blair.
The New York Times van dinsdag meldde evenwel dat de Amerikanen een burgerteam aan het formeren zijn dat onder direct militair commando het land moet besturen, direct nadat Saddam Hussein is verdreven. De krant schrijft dat de VS daarvoor in eerste aanleg geen rol ziet weggelegd voor de VN. Het civiele bestuur zou vooral bestaan uit Amerikaanse ex-diplomaten. Generaal b.d. Jay Garner zou leiding moeten geven aan het team.
The New York Times meldt dat Washington voor het bestuur heeft gezocht naar Amerikanen met kennis van en ervaring in de Arabische regio. De plannen voorzien in de komst van drie "regionaal coördinatoren" en coördinatoren voor wederopbouw, civiel bestuur en humanitaire hulp. Voor de Irakezen zou slechts een 'adviserende rol' zijn weggelegd.
Onder de mogelijke bestuurders zou Barbara Bodine zijn. Zij was eerder Amerikaans ambassadeur in Jemen. George Ward, oud-ambassadeur in Namibië zou de man zijn voor de coördinatie van de humanitaire hulp. Andere namen voor bestuursteam zijn Kenton Keith, Robin Raphel en Timothy M. Carney, ex-ambassadeurs in Qatar, Marokko en Sudan.
Woordvoerders van de Koerdische en sjiïetische oppositiegroepen in Iral zeiden afgelopen weekeinde juist dat zij het land gaan besturen als het Iraakse regime eenmaal is verdreven. Regeringsfunctionarissen in Washington hadden voor die tijd al laten doorschemeren dat gezien de enorme verdeelheid binnen de oppositie, Washington dat geen optie zou vinden.
![[terug]](/krant/logos/terug.omlaag.gif){kind=small}