AMSTERDAM - De Iraakse hoofdstad Bagdad was ook zaterdag het toneel van totale anarchie. Nadat Amerikaanse troepen twee strategische bruggen over de Tigris hadden heropend stroomden horden Bagdadi's naar de overkant om er al plunderend hun slag te slaan in tot dan toe voor de plunderaars gespaard gebleven gebied. De Amerikaanse militairen deden niets om de plunderaars tegen te houden.
De afgelopen dagen werden al verscheidene overheidsgebouwen en ook scholen en ziekenhuizen geplunderd. Ook het archeologisch museum van Bagdad met onschatbare kunstwerken uit de oudheid was doelwit van plunderende hordes. Volgens de directie hebben plunderaars donderdag zeker 170.000 voorwerpen uit het Nationaal Museum meegenomen of vernield. De schade loopt in de miljarden euro's.
Een medewerkster was zaterdag in tranen toen zij in de volkomen geruïneerde kantoorruimtes van het museum slechts één ongeschonden boek aantrof. "Het is allemaal de schuld van de Amerikanen. Dit was de Iraakse beschaving. En nu is het allemaal verloren."
Voordat de oorlog uitbrak had de directie de allerkostbaarste schatten uit de toonzalen laten overbrengen naar veilig geachte opslagruimtes. Deze ruimtes zijn, ondanks de aanwezigheid van zware metalen deuren, allemaal geplunderd. "Dit is het eigendom van deze natie en het zijn de schatten van 7.000 jaar beschaving", zei suppoost Ali Mahmoud. "Wat bezielt die mensen?"
De inwoners van Bagdad worden steeds openlijker en luider in hun kritiek op de lankmoedige houding die de bezettingsmacht jegens de plunderingen aan de dag legt. "De Amerikanen hebben ons allen teleurgesteld. Dit land valt de eerstkomende twee jaar niet meer functionerend te krijgen", luidde het sombere commentaar van Abbas Reta, een 51-jarige technicus en inwoner van Bagdad. "Ik heb sinds de val van Saddam niets nieuws gezien. Het enige wat we gezien hebben is plunderingen. De Amerikanen zijn verantwoordelijk. Als ze één keer hadden geschoten zou al dat plunderen zijn opgehouden."
Zaterdag drongen horden plunderaars zich een weg over de net geopende Al-Rasheed- en Al-Jumhuriya brug. Ze bestormden een aantal overheidsgebouwen, waaronder het ministerie van planning en het ministerie van buitenlandse zaken. Ook baanden zij zich een weg door het complex rond het oude paleis op de westoever van de Tigris. De plunderaars kwamen naar buiten met boekenkasten, computers, televisietoestellen, airco-apparaten, stoelen en banken.
De correspondent van de Arabische televisiezender Al-Jazeera, Maher Abdallah, beschreef de situatie als "tragisch". Hij zei dat de Amerikaans-Britse coalitie had moeten voorzien dat deze chaos zou ontstaan. Als een regime zo plots ineenstort en niets is geregeld om de openbare orde te handhaven, breekt er chaos uit, aldus Abdallah.
Sinds de val van Saddam heerst anarchie in Bagdad. Er is in de stad zelfs geen verkeersagent meer te bekennen. Duizenden Irakezen, onder wie hele families, zijn aan het plunderen geslagen. Mannen, vrouwen en kinderen sjouwden ook zaterdag met spullen over straat die zij uit overheidskantoren en scholen hadden weggehaald. "Zeg tegen de Amerikanen dat ze de moorden en het plunderen moeten stoppen. We kunnen zo niet veel langer leven, met moslims die moslims beroven", zei de 41-jarige Jabryah Aziz.
Overal in stad woedden branden en uit de minaretten van moskeeën schalden oproepen aan de bevolking om te stoppen met plunderen en de stad niet volledig te verwoesten. In sommige delen namen burgers het heft in eigen hand en werden wegblokkades opgeworpen waar auto's werden nagelopen op gestolen goederen. Iedere plunderbuit werd in beslag genomen en de daders werden uit hun auto gesleurd en in elkaar geslagen. "Ik kan dit niet geloven", zei Taleb Abdel-Razaq, die in de deuropening van het theehuis waar hij werkt de taferelen op straat gadesloeg. "Zijn dit echt Irakezen? Wat is er met hun eergevoel en vaderlandsliefde gebeurd? Dit is ons land. Hoe kunnen ze dit doen?", vroeg hij zich verbijsterd af.
Ook in woonwijken waren benden plunderaars actief. Huizen waar niemand thuis bleek werden leeggeroofd. Journalisten die de plunderaars aanspraken werden van geld en camera's beroofd. Op straat hopen vuilnis en door plunderaars achtergelaten rommel zich steeds verder op.
De Britse minister van internationale ontwikkeling, Clare Short, verweet de Amerikanen vrijdag dat zij te weinig doen om de openbare orde in Bagdad te herstellen. Ze wees erop dat de ziekenhuizen geen stroom, water en medicijnen meer hebben. "Een bezettingsmacht heeft de plicht zorg voor burgers veilig te stellen, de orde te handhaven en het burgerbestuur aan de gang te houden", zei de minister.
De Amerikaanse commandant generaal Tommy Franks heeft zijn eenheden vrijdag instructies gegeven over hun optreden in Bagdad. Er mag geen dodelijk geweld worden toegepast om plunderingen te voorkomen en moeten ambtenaren in de gelegenheid worden gesteld om aan het werk te gaan. Ziekenhuizen, bedrijven en moskeeën dienen open te blijven en ook scholen moeten de lessen hervatten. Daarnaast moeten politie, brandweer en hulpdiensten hun werkzaamheden weer opnemen.
Een Amerikaanse brigadecommandant in Bagdad, kolonel David Perkins, zei dat het leger aan het overschakelen is naar "stabiliseringsoperaties". Hij zei dat er al een groot aantal manschappen van de afdeling civiele zaken van het leger in Bagdad is om te proberen de ziekenhuizen weer van water en elektriciteit te voorzien.
![[terug]](/krant/logos/terug.omlaag.gif){kind=small}