JOHANNESBURG - Tientallen slachtoffers van de apartheid eisen onder leiding van de omstreden Amerikaanse advocaat Ed Fagan (beroemd door de schadevergoeding van 1,25 miljard dollar, die Zwitserse banken aan joodse slachtoffers van de holocaust moesten uitkeren) in totaal 50 miljard dollar van met name de Zwitserse banken UBS en Credit Suisse en de Amerikaanse Citibank. Die zouden tijdens de apartheid geld hebben geleend aan Zuid-Afrika, waarmee dat land wapens kon kopen ondanks het internationale wapenembargo tegen Pretoria.
Maar het zal allemaal zo'n vaart niet lopen, meent de invloedrijke Zuid-Afrikaanse zakenkrant Business Day, voornamelijk om de multinationals in Zuid-Afrika gerust te stellen. De krant wijst erop dat de rol van het zakenleven in de apartheidsjaren al is uitgeplozen door de Waarheids- en Verzoeningscommissie van bisschop Desmond Tutu.
De krant haalt daarbij het voorbeeld aan van Shell. Deze Nederlands/Britse maatschappij staat op dit moment vooraan in de campagne van de Zuid-Afrikaanse regering om zwarte Zuid-Afrikanen in de economie te laten meedraaien. "'t Is een beetje laat om Shell te gaan straffen voor wat het tien tot twintig jaar geleden naar bewering heeft misdaan", aldus Business Day.
Bovendien heeft er nooit een totaal olie-embargo tegen Zuid-Afrika bestaan, alleen een vrijwillig embargo dat door de meeste OPEC-landen werd genegeerd. Dus Shells aanwezigheid in Zuid-Afrika was niet verboden. En dat geldt ook voor heel wat andere concerns.
Toch komt de eis voor president Mbeki op een lastig moment, nu hij in de komende weken de G8-landen gaat vragen om steun aan 'Nepad', zijn hulpplan. In ruil voor het uitbannen van corruptie en dictatuur in Afrika wil Mbeki de G8 overhalen zo'n 68 miljard euro te doneren.