AMSTERDAM - Vandaag ontrafelen we het geheim van een scheutje azijn. Dit duizenden jaren oude product kost als natuur- of schoonmaakazijn zegge en schrijve zo'n 45 eurocent per liter. Het staat in menig keukenkastje, maar vooral jonge mensen weten eigenlijk niet wat ze ermee moeten doen. Dat is jammer, want het kan het merendeel van de gebruikelijke was- en schoonmaakmiddelen vervangen.

Directeur Coen Verhorst van De Burg in Heerhugowaard voor enkele azijnsilo's: "Azijn is een prachtig product." (Foto: glenn wassenbergh)

Een maand geleden gaven wij u een aantal azijntips en vroegen of u nog andere toepassingen kent. Liefst 60 lezers reageerden. Zelf doken we ook in de literatuur en we brachten een bezoek aan het bedrijf De Burg in Heerhugowaard. Dit is een van de belangrijke producenten van azijn in Europa. Zij maken onder eigen naam en voor tal van supermarkten de azijn die u waarschijnlijk thuis heeft staan.

"Het is een prachtig product", zegt directeur Coen Verhorst, "maar we zitten wel met het probleem dat niet iedereen weet waar je het voor kunt gebruiken."

De Burg maakt tientallen soorten azijn. Om te beginnen de natuurazijn in de kleuren wit en geel. "Gele azijn wordt vooral in het noorden van ons land verkocht, witte in het zuiden. Waarom? Ik zou het niet weten, want het is allebei hetzelfde."

Daarnaast is er schoonmaakazijn, die uitsluitend als reinigingsmiddel wordt gebruikt. U kunt daarvoor ook natuurazijn gebruiken. Dan hebben we tal van azijnen om in gerechten en salades te gebruiken zoals wijnazijn, rijstazijn (zonder deze azijn geen sushi's), kruidenazijn, inmaakazijn en oma's kruidenazijn. Dat is de grand cru onder de azijnen. Zeer zacht vanwege een rijpingsproces van twaalf weken.

Verhorst laat ons de hypermoderne fabriekshallen zien waar de azijnen worden gefabriceerd. Aan het einde van het gesprek verzucht hij: "Weet je waarom veel mensen azijn niet meer in huis hebben? Omdat het te goedkoop is. Dus zal het wel niet goed zijn."

Waar kun je azijn voor gebruiken? Helaas hebben wij op deze pagina beperkte ruimte. Het gebruik van azijn in salades en gerechten slaan wij over. Daar zijn voldoende boeken over geschreven. Bovendien komen over enige tijd alle tips die in Over Geld zijn gepubliceerd in boekvorm uit, met daarin ook aandacht voor azijn. In onderstaande opsomming bedoelen wij met azijn de gewone natuurazijn (tenzij anders vermeld). Voor het reinigen kunt u ook schoonmaakazijn gebruiken.

Azijn als schoonmaakmiddel:

1 Leer kan worden onderhouden door een mengsel van 1 deel lijnolievernis en 1 deel azijn. Erg vuil leer voorzichtig schoonmaken met watten die gedompeld zijn in water. Op 1 liter water 1 eetlepel azijn doen. Het leer niet te nat maken.

2 Meubelbekleding kun je afnemen met een goed uitgewrongen theedoek met water en azijn. Het frist daarvan op.

3 Een paar scheuten azijn in het schoonmaakwater geeft extra glans aan gelakt parket, tegels, natuursteen en ramen. In het spoelwater van de vaat zorgt het voor meer glans en het desinfecteert. Armaturen van chroom kunnen met azijn blank gewreven worden. Daarna met water naspoelen en goed droogwrijven. Brillenglazen oppoetsen met water en azijn.

4 U kunt een biologisch afbreekbare allesreiniger maken van 1 theelepel groene zeep, 1 à 2 eetlepels azijn en 1 liter water.

5 Zuigflessen van de baby blijven prachtig schoon met een scheutje azijn.

6 Vervuilde gouden sieraden waarin geen stenen zijn verwerkt, worden in een schaal met een paar scheutjes azijn en een vleugje zout gelegd. Uurtje laten weken en daarna op glans wrijven met een flanellen doek. De glans wordt nog versterkt als u het goud met een doorgesneden ui opwrijft.

7 Een stroeve strijkbout maakt u glad als het nog lauwwarme strijkijzer een tijdje op een met azijn doordrenkte doek wordt geplaatst. Daarna de zeer vervuilde vlakken met een mengsel van zout en azijn schoonwrijven. Met water naspoelen en goed droogwrijven met een (wollen) doek. Een lezer wees ons erop om eerst de gebruiksaanwijzing van het apparaat te lezen, want niet alle strijkijzers houden van zout en azijn.

8 Voorts kunnen restanten van stickers en plakstrips met azijn worden verwijderd. Je kunt roestvrijstalen aanrechten ontvetten en oppoetsen. Zeer vieze pannen worden schoon als men er water met azijn, zure melk of aardappelschillen in kookt.

Azijn als geurverdrijver:

9 Een half kopje azijn in de koelkast absorbeert ongewenste geurtjes. Vervelende geurtjes in de vaatwasmachine verdwijnen als u af en toe het binnenste besprenkelt met azijn. De magnetron wordt weer lekker als u er een kopje azijn in opwarmt.

Azijn als verzorgingsproduct:

10 Likdoorns zijn geheel te verwijderen door een klimopblad 24 uur te laten weken in azijn. Dit op de likdoorn doen met pleister of verbandje en 24 uur laten zitten. Elke dag herhalen tot de likdoorn er totaal is uitgekomen.

11 Als u blaren krijgt in nieuwe leren schoenen, moet u de binnenkant van de schoen met azijn insmeren. Kruidenazijn is goed voor je gezicht. De rimpels en puistjes gaan zo goed als weg.

12 Een huisarts schreef voor: 'spoelen met water en azijn als vrouwen jeuk van onderen hebben'.

13 Kompressen gedrenkt in wijnazijn helpen bij minder ernstige brandwonden.

14 Appelazijn schijnt tegen allerlei ziektes te helpen (hoest, verkoudheid, keelpijn, oorpijn, blauwe plekken, hik, noem maar op). Bernd Küllenberg heeft er een heel boek over geschreven (Appelazijn&Co), maar dat boek is moeilijk verkrijgbaar. Hij adviseert een dagelijkse energiecocktail: 1 glas lauwwarm water, 2 eetlepels appelazijn, 2 eetlepels honing. Goed mengen en met kleine slokjes drinken. Appelazijn is onder andere in de reformzaak te koop.

Azijn tegen kalkaanslag:

15 Azijn bindt kalk. Gebruik het om de waterkoker, het koffiezetapparaat en andere producten te ontkalken (1 deel azijn, 1 deel water). Daarna de apparaten met gewoon water door laten lopen. Douchekoppen van metaal een kwartier in azijnwater uitkoken. Douchekoppen van kunststof een hele nacht in heet azijnwater leggen.

Azijn zorgt voor mooi haar:

16 Grijs geworden haar bestrijden met azijn. U kunt dat elke keer doen voordat u uw haar met shampoo wast. Daarna goed uitspoelen. Een bodempje azijn is ook voldoende om lekker zacht haar te krijgen. Even laten intrekken en uitspoelen.

Azijn als wasmiddel:

17Azijn in het laatste spoelwater van de witte was in plaats van wasverzachter. De was wordt zachter en u hebt minder snel last van kalkaanslag aan het element. Azijn bij het spoelwater van schapenwollen truien toevoegen. Azijn voorkomt onmiskenbaar het doorlopen van de kleuren. De eerste keer een beetje azijn in de wasmachine en de kleuren lopen niet meer door. Bonte kleding krijgt haar felle kleur terug als aan het spoelwater een kopje azijn wordt toegevoegd. Azijn is een uitstekende wasverzachter en neutraliseert tevens eventuele zeepresten.

18Het fijnwasmiddel Fleuril heeft het nut van azijn nu ook ontdekt en komt volgende maand met Fleuril dat verrijkt is met zuivere azijn.

19 Voorts kunnen Perzische tapijten tegen motten worden beschermd door af en toe te sproeien met een oplossing van water en een scheutje azijn. Mierenpaden kunnen bestreden worden met hete azijn. Snijbloemen blijven langer goed als u een scheutje azijn aan het water toevoegt.

EMILE BODE

ebode@telegraaf.nl

zoek naar gerelateerde artikelen

za 28 september 2002