Praktische tips om de wereld toch een beetje te verbeteren
Begin nu eens echt bij jezelf

door Daphne van Dijk

AMSTERDAM - Verbeter je de wereld echt als je Max-Havelaarkoffie drinkt, minder vlees eet of geld geeft aan goede doelen? Die vraag stelden Natasja van den Berg en Sophie Koers zichzelf ruim een jaar geleden. Op zoek naar het antwoord schreven ze 'Praktisch idealisme'. Het handboek voor de beginnende wereldverbeteraar staat boordevol tips om te helpen bij het maken van keuzes. "Idealisme is niet stom en zwaar", aldus Natasja. "De wereld wordt echt beter als we allemaal een klein beetje meer helpen."
                                                                                                     Illustratie: Dilys de Jong

Hoe ga je naar een interviewafspraak met praktisch idealisten? Die leren jas? Kan dat eigenlijk wel? Zijn die knalrode nagels en dito lippenstift niet iets te frivool? Maar bij binnenkomst in het café aan de Amsterdamse Albert Cuypmarkt blijkt dat we ons om niets zorgen hebben gemaakt. De schrijfsters van 'Praktisch idealisme, handboek voor de beginnende wereldverbeteraar' (uitgeverij Podium) blijken twee hippe jonge meiden te zijn en niet bepaald het type 'geitenwollensok'. "Hé, je schrijft met vulpen!" reageert Sophie (27) enthousiast. Dat is al een pluspunt. Een vulpen is minder belastend voor het milieu dan een balpen. "Wel jammer dat je wegwerpvullingen gebruikt. Er zijn er ook die je zelf met een potje inkt kunt bijvullen, hoor."

Het idee voor een praktische gids ontstond na de aanslagen van 11 september en de moord op Pim Fortuyn. "Mensen voelden zich al tijden machteloos en geloofden dat Pim Fortuyn hen een stem gaf", vertelt Natasja die politicologie studeerde en nu freelance werkt op het gebied van communicatie voor non-profitorganisaties. "Mijn halve familie stemde op de LPF en ik heb veel discussies met hen gevoerd. Pim gaf een draai aan het machteloze gevoel, maar het verbaasde me dat niemand zelf stappen ondernam om daar verandering in aan te brengen. Ik ken het gevoel van een reis van half jaar door Afrika. Maar ik wilde iets positiefs met het gevoel doen en ging me afvragen of het echt helpt als je Max-Havelaarkoffie drinkt, lid wordt van een politieke partij of biologische producten eet."

Schuldgevoel

Natasja van de Berg (l) en Sophie Koers: "Je moet niet tegen heug en meug alles goed willen doen."

Ze benaderde vriendin Sophie, die Engels studeerde en nu een rechtenstudie volgt. Die wilde wel meewerken aan een boek. "We wilden niet een belerend boek maken dat boordevol zou staan met verhalen wat er allemaal mis is in de wereld", zegt Sophie. "Wat goed voor jou is, is niet altijd goed voor de wereld en je moet zeker niet alle tips uit het boek opvolgen. Je moet niet tegen heug en meug alles goed willen doen. Dat houd je nooit vol en de wereld wordt niet beter van schuldgevoel. Wij willen alleen dat je je bewust bent van de keuzen en dilemma's."

"Neem sporten", vervolgt Natasja (27), die net als Sophie lid is van GroenLinks. "Dat is goed voor je, maar de gympen die je daarbij draagt zijn bijna zeker onder slechte arbeidsomstandigheden in ontwikkelingslanden gemaakt, misschien wel met hulp van de kleine handige vingertjes van kinderen. Wat kies je dan? Of ga je alleen nog maar aan de yoga op blote voeten? Net als skiën, dat doe ik elk jaar. Maar het gaat wel ten koste van de bomen, dieren, diversiteit van de begroeiing en zorgt voor een enorme vervuiling van het smeltwater in de lente. Maar het is wel weer goed voor je persoonlijke ontspanning."

De dames pleiten ook niet voor een collectief schuldgevoel, maar voor een bewustwording waarbij iedereen uiteindelijk zijn eigen keuzen moet maken. "Sinds het schrijven van het boek koop ik alleen nog maar biologische en seizoensgroenten", vertelt Sophie. Natasja vult aan: "Weet je hoeveel energie het kost om in januari aardbeien te eten? Die zijn hier of met een vliegtuig heen gekomen of in kassen met allerlei lampen geproduceerd. Daar kun je best eens stil bij staan en besluiten die aardbeien pas in het seizoen te kopen. En buiten dat, aardbeien van de koude grond smaken veel lekkerder."

"Ik ben bijvoorbeeld ook beduidend minder vlees gaan eten", zegt Sophie. "En daarmee draag ik bij aan een betere wereld. Minder vlees is gezonder voor mijzelf, beter voor het milieu en beter voor de wereldhonger." Want uit een van de opmerkingen die in de kantlijn van het boekje staan, blijkt dat meer dan de helft van de graanoogst wordt gebruikt als diervoer. Graan dat ook mensen in ontwikkelingslanden graag op hun bord willen hebben.

En in plaats van losse theezakjes, die heel veel energie kosten om geproduceerd te worden, drinkt Sophie nu biologische thee van Simon Lévelt uit een thee-ei. En probeert Natasja haar make-up vooral bij The Body Shop te kopen, die tegen het testen van cosmetica op dieren is. "Maar een mascara koop ik ook bij de Etos, want die zit lekker makkelijk bij mij op de hoek en je kunt niet alles goed doen." Sophie draagt vandaag een Kuyichi spijkerbroek, het enige spijkerbroekenmerk met het Max-Havelaarkeurmerk omdat ze eerlijke handel met de producenten in ontwikkelingslanden voeren (letten op minimumleeftijd, arbeidsomstandigheden, eerlijke beloning). Maar de dames dragen ook shirtjes van H&M en Hema-ondergoed.

Het boek 'Praktisch Idealisme' is onderverdeeld in een aantal hoofdstukken over bijvoorbeeld eten en drinken, reizen, gezondheid, winkelen, lifestyle en werk. Alle hoofdstukken gaan gepaard met tips, zoals 'Ga eens wat vaker naar de lokale afhaal in plaats van een fastfoodketen' of 'Vervang twee keer gewoon vlees door een keer biologisch vlees' of 'Als je langer dan drie minuten weg bent, loont het om de lamp, zelfs een spaarlamp uit te doen'.

Hennep

Ook zijn er veel wetenswaardigheden in het boek te vinden. Wist u dat katoen verantwoordelijk is voor 18 procent van het totale gebruik van bestrijdingsmiddelen? En dat hennep - tegenwoordig ook gebruikt voor het vervaardigen van kleding - een enorm goede schoonmaker van vervuilde grond is?

Het boek is uiteraard gedrukt op gerecycled en 100 procent chloorvrij papier. "We hebben nog even een discussie gehad of je wel zo'n boek moet maken. Er is namelijk heel veel energie voor nodig om het te drukken en zo", zegt Sophie. "We hadden onze bevindingen ook alleen op de website www.praktischidealisme.nl kunnen plaatsen. Maar we vonden het natuurlijk zelf ook ontzettend leuk om een boekje te publiceren."